Milkman-Anna Burns

Dat je een dun boek niet per definitie sneller uit hebt dan een dik boek bewijst Anna Burns met ‘Milkman’ (bekroond met de Man Booker Prize 2018). Ik deed er ruim een week over omdat het zeer weinig ‘lucht’ bevat: 348 pagina’s verdeeld over slechts zeven hoofdstukken die per hoofdstuk hoogstens één witregel en misschien een halve pagina dialoog en twee ingesprongen alinea’s bevatten. Heel veel letters dus.
‘Milkman’ is daarmee geen aanrader voor de gemiddelde lezer, maar dat wil zeker niet zeggen dat het een saaie roman is.
De 18-jarige hoofdpersoon groeit in de jaren ’70 op in een verdeelde stad. Aan de andere kant van de straat houden ze er een andere opvatting op na dan aan haar kant. En dan is er ook nog een ‘aan de andere kant van de grens’ wat weer iets anders wil zeggen dan ‘aan de overkant van het water’, want dat is waar de onderdrukker vandaan komt. Tenminste, als je aan een bepaalde kant van de straat woont dan zie je dat zo.
Er is niet veel voor nodig om hierin het Belfast ten tijde van The Troubles te zien. Een tijd waarin roddels en vermoedens iedereen fataal konden worden. Zo wordt de hoofdpersoon gelinkt aan ‘Milkman’ (die bekend staat als een gevaarlijk figuur) alleen maar omdat hij een tweetal keren, tegen haar zin, heeft geprobeerd met haar te praten.
Anna Burns weet de grimmige sfeer en het geroddel binnen de beklemmende gemeenschap met een lichte toon van schets te beschrijven wat Milkman een bijzondere en terecht bekroonde roman maakt. 

Advertenties

Read Full Post »

The sun does shine-Anthony Ray Hinton and Lara Love Hardin

Ik doe gewoon wat Oprah zegt, dus kocht ik het boek dat ze een paar maanden geleden selecteerde voor haar Book Club (hopelijk krijg ik vanavond van de goedheiligman de meest recente Bookclub-titel…). En daar heb ik wederom geen spijt van gekregen.
Het levensverhaal van Ray Hinton (ik denk dat ik Ray mag zeggen) is ‘the stuff films are made of’. In de jaren ’80 was hij een twintiger die bij zijn moeder in Alabama woonde en na een paar misstappen (iets met een auto die niet betaald was) en wat ambachten en ongelukken een eerlijk baantje heeft en wekelijks naar de kerk gaat. Als hij op een dag met frisse tegenzin zijn moeders gras staat te maaien komt de politie hem oppakken. Hij wordt beschuldigd van een drietal roofovervallen, de laatste werd gepleegd op het moment dat hij aan het werk was in een afgesloten en beveiligd pakhuis.
Hinton kán het dus niet gedaan hebben. Zoveel wordt buiten de rechtszaal ook toegegeven, máár zeggen ze erbij: de politie is wit, de rechters zijn wit en de jury is wit en jij bent zwart dus dat betekent dat je gewoon veroordeeld zal worden.
Tel daar een pro-deo advocaat van niks bij op en Ray Hinton wordt veroordeeld tot de doodstraf. Op death row maakte hij kennis met een gezegde: capital punishment means a man without capital gets punished (de doodstraf betekent dat een doodarme man gestraft wordt). In dit totaal corrupte systeem worden rechters verkozen op basis van het aantal mensen dat ze naar death row sturen, niet op basis van het aantal vrijspraken of zelf maar het aantal juiste uitspraken. En de slachtoffers van dit systeem zijn dezelfde mensen die eerst slachtoffer waren van de slavernij en daarna van de lynchpartijen van de KKK.

Bijna dertig jaar zit Ray Hinton onschuldig vast. Geloof in zijn eigen onschuld, liefde voor zijn moeder, een onverbrekelijke vriendschap en zijn gevoel voor humor en tomeloze fantasie zijn zijn redding geweest. Dat Hinton een vriendelijk, zachtaardig en charismatisch man is wordt al binnen en enkele bladzijden duidelijk. En, zoals Oprah Winfrey in een interview zei: ‘vanwege het feit dat hij na bijna 30 jaar onschuldig vast te hebben gezeten geen boos en verbitterd mens is geworden doet hij aan Nelson Mandela denken’. 
‘The sun does shine’ leest als een trein, breekt soms je hart, laat je gniffelen en maakt je uiteindelijk heel, heel erg boos. Ik hoop van harte dat het genoeg mensen boos maakt zodat de doodstraf eindelijk zal worden afgeschaft. Statistieken wijzen namelijk uit dat 1 op de 10 mensen onschuldig vermoord wordt in naam van staten als Alabama.
Over de staat Alabama gesproken: excuses heeft Hinton niet gekregen en die had hij ook niet verwacht en een compensatie…die laat tot nu toe ook op zich wachten.

Read Full Post »

Wees onzichtbaar-Murat Isik

Een aantal jaar geleden las ik ‘Verloren Grond’, het debuut van Murat Isik. Een sprookjesachtig verhaal dat me deed denken aan het beste werk van Kader Abdollah. Het verraste me dan ook niet dat zijn tweede roman ‘Wees onzichtbaar’, een groot succes werd. Eerder dit jaar kreeg hij er de Libris Literatuurprijs voor.
Net als in ‘Verloren Grond’ is de hoofdpersoon van zijn bekroonde roman een kleine, gevoelige jongen die opgroeit in onzekerheid. Metin verhuist op 5-jarige leeftijd met zijn grotere zus en zijn moeder vanuit Duitsland naar de Amsterdamse Bijlmermeer waar zijn vader (voor hem haast een onbekende man) woonruimte heeft gevonden. De lijvige roman volgt de jongste telg uit het gezin Mutlu tot aan jongvolwassenheid. Hoe houdt een zachtaardige jongen zich staande in een gezin met een agressieve narcistische klaploper als vader en een verloederende buurt waarin junks zich op elke donkere straathoek kunnen ophouden?
De stijl en sfeer van dit boek is beduidend anders dan die van ‘Verloren Grond’. Minder sprookjesachtiger dan het debuut en na de eerste paar hoofdstukken vroeg ik me af of de auteur een record ‘zo veel mogelijk beeldspraak in één alinea proppen’ wilde verbreken. Bovendien overheerste er bij mij een ‘jaha, die vader is een lul, kunnen we nu verder?’ Maar gelukkig kwam het verhaal daarna beter op gang. En net als in zijn eerste roman slaagt Isik er weer in om een personage te scheppen waar je van gaat houden.
‘Wees onzichtbaar’ is minder literair dan ‘Verloren Grond’. Het is eerder een hap uit het leven van een jongen die in de jaren ’80 in de Bijlmermeer opgroeit dan dat het een afgerond verhaal is, maar dat heeft er waarschijnlijk wel voor gezorgd dat het een breed publiek heeft aangesproken. En en passant krijg je ook een geschiedenislesje Bijlmermeer en waar het fout is gegaan mee van buurman Rolf. 

Read Full Post »

Beste Obama-Jeanne Marie Laskas

Bijna elke week lees ik wel ergens een afkorting waarvan ik denk ‘waar staat dát nou weer voor?’ (toppunt van verwarring: als ik een stuk of 3 mogelijke betekenissen kan bedenken). De afgelopen week las ik een boek waarin het met regelmaat ging over ‘de 10LAD’s’
Nu weet ik wat lads zijn (gozers, jongens, gasten), maar daar ging het hier niet over. De 10LAD’s zijn the ten letters a day. Nu krijg ik best veel post, maar 10 brieven per dag? Nee. Wie krijgt -of kreeg-  er dan 10 brieven per dag? President Obama. Sterker nog, hij kreeg er nog veel meer, maar hij las tien brieven per dag.
Zijn postkamer gaf hem aan het einde van elke dag een selectie van brieven mee die hij ’s avonds las. De brieven waren een dwarsdoorsnede van de bevolking. Variatie speelde een belangrijke rol in de selectie. Brieven van vóór en tegenstanders van zijn beleid kwamen hem onder ogen, evenals een keur aan onderwerpen.
Dus ging Obama naar huis met in zijn handen een brief van een kind dat hem vertelde dat hij maar eens lekker gek moest doen en in een tie-and-dye T-shirt moest gaan voetballen op het gras voor het witte huis, een brief van een jonge vrouw die schreef dat ze er getuige van was geweest dat haar vader -een oorlogsveteraan- compleet doordraaide en met een geweer stond te zwaaien in huis, een man die schrijft dat hij dankzij Obamacare voor het eerst naar de dokter is geweest en daardoor net op tijd was om een tumor zonder blijvende schade te kunnen behandelen, een brief van een man die schrijft wat ‘don’t ask, don’t tell’ voor hem betekent.
‘Don’t ask, don’t tell’ was een regel die jarenlang gold binnen het leger: we vragen niet naar jouw seksuele voorkeur en jij praat er niet over. Die regel had als gevolg dat sommige partners niet op de ‘in geval van nood-bellen’-lijst stonden. Als hun man of vrouw gewond raakte, of erger, zouden zij daar niet van op de hoogte worden gesteld en bij begrafenissen zou hen niet de eer worden gegeven die de weduwe of weduwnaar van een militair toekomt. Een man schreef wat die onzekerheid voor hem en zijn kinderen betekende.
Obama veranderde de wet. Obama stelde het huwelijk open voor alle volwassenen. De bundel brieven en de antwoorden die de postkamer, en soms Obama zelf, stuurde geven een overzicht van 8 jaren Obama in het witte huis en het beleid dat hij voerde. De brieven geven een overzicht van de invloed die zijn beslissingen hadden op het leven van ‘de’ Amerikaan en soms beïnvloedden de brieven zijn beslissingen.
Als één ding duidelijk wordt na het lezen van deze bloemlezing van 8 jaar correspondentie, is dat Obama ervan overtuigd was dat hij er was voor de mensen, en niet andersom. Misschien mis ik dat nog wel het meest aan hem.

Read Full Post »

Een zeer opmerkelijk verschijnsel-Hank Green

John Green, auteur van onder meer The Fault in our stars, is een gevestigde naam in het Young Adult-genre. Samen met zijn broer Hank vormt hij het duo Vlogbrothers: ze hebben een eigen YouTube-kanaal waarop ze goedbekeken filmpjes plaatsen.
En nu is er dan ook het eerste boek van die andere ‘brother’: ‘Een zeer opmerkelijk verschijnsel (An absolutely remarkable thing). En wie verwacht dat het een makkelijk leesbaar en vermakelijk liefdesverhaal is in de stijl van zijn broer, die komt bedrogen uit. Of compleet van zijn sokken geblazen. Of gewoon aangenaam verrast.
De 23-jarige April May ontdekt op een avond een gigantisch beeld dat op een druk punt in Manhattan staat maar door bijna iedereen genegeerd wordt. Ze belt haar beste vriend, een enthousiast vlogger, en samen maken ze een filmpje waarin April met haar kunstopleiding-achtergrond een aantal interpretaties geeft van het kunstwerk (dat op een gigantische Transformer lijk) en hem liefkozend Carl noemt.
Als ze de volgende ochtend wakker wordt staat haar telefoon vol met berichten: niet alleen is het filmpje viraal gegaan, ook blijkt dat er in meerdere grote steden over de hele wereld ‘Carls’ zijn neergezet.
Het leven April May en haar vriend Andy verandert ingrijpend. Hoe ga je om met instant-roem als je begin 20 bent? Hoe weet je wie van je nieuwe vrienden je kunt vertrouwen en hoe vreemd is het als je een ‘merk’ bent geworden en waar houdt het merk op en begin je zelf weer?
‘Een zeer opmerkelijk verschijnsel’ is niet alleen een zeer spannend en origineel boek, het behandelt ook een zeer actueel thema: hoe reageer je op ‘een vreemd verschijnsel’ (lees: een ‘vreemde’) die plotseling in je stad is terechtgekomen? Ga je uit van slechte bedoelingen en reageer je met wantrouwen of zie je het als een aanleiding om samen te werken in een missie om de ‘vreemde’ te helpen?
Qua stijl, subtiele humor en de hoofdpersoon doet ‘Een zeer opmerkelijk verschijnsel’ denken aan het succesvolle ‘The Circle’ van Dave Eggers en het is een aanrader voor iedereen die van lichtvoetige sci-fi en spannende verhalen houdt. 

Read Full Post »

Washington Black-Esi Edugyan

Nadat ik in een artikel had gelezen dat ‘Washington Black’, de derde roman van de Canadese auteur Esi Edugyan op de shortlist van de Man Booker Prize 2018 stond, zag ik ‘m in diverse boekhandels liggen: een omslag dat aan de klassieke romans van Jules Verne doet denken, de titel en rug omkranst door gouden wolken.
Goud is het niet geworden, dat ging naar Milk man, maar dat wil niet zeggen dat het goud voorbarig was. ‘Washington Black’ is namelijk een sociaal bewogen avonturenroman met een aantal zeer aansprekende karakters (helaas wel voornamelijk mannelijke karakters, de enkele vrouw die erin voorkomt is, hoe ‘off beat’ ook, slechts een bijfiguur).
Als de plantage waarop de jonge Washington Black woont en werkt van eigenaar wisselt, voelt hij al snel aan dat dit voor hem geen verbetering zal betekenen. De nieuwe ‘master’ is een kille man met een voorliefde voor gruwelijke lijfstraffen. Maar dan komt zijn broer aan op de plantage en kiest Washington uit als persoonlijke assistent. Aanvankelijk uitgekozen om zijn tengere en gedrongen postuur, blijkt Washington een talent te bezitten dat hem ver zal brengen. Ver verwijderd van de plantage.
Zo ver verwijderd dat hij uiteindelijk zelfs mijn eigen stad aandoet. Wel jammer dat een ander personage dan zegt: ‘(…) and yet here we find ourselves in Amsterdam’ (insert eyeroll here).
Absolute aanrader voor de liefhebbers van The Luminaries, The signature of all things en Twelve years a slave. 

Read Full Post »

State of Wonder-Ann Patchett

In haar boek ‘Big Magic’ beschrijft Elizabeth Gilbert een opmerkelijke gebeurtenis. In een turbulente periode in haar leven was ze bezig met het uitwerken van een roman over een vrouw die een geheime relatie heeft met haar baas en door omstandigheden voor hem afreist naar het Amazonegebied om iemand die daar verdwenen is terug te vinden.
Maar Elizabeths eigen leven gooit roet in het eten en het lukt haar niet om de roman te voltooien.
Groot was haar verbazing toen haar vriendin Ann Patchett haar een poosje later vertelde dat ze een roman aan het schrijven was over een vrouw van middelbare leeftijd uit Minnesota (die verliefd is op haar baas) die voor hem afreist naar het Amazonegebied.
Dat is geen genre hè, mensen. Het is niet zo dat in de gemiddelde boekwinkel naast de kast met memoires en autobiografieën een kast te vinden is met romans over vrouwen uit Minnesota die in het Amazonegebied vermiste mensen op proberen te sporen. Volgens Elizabeth Gilbert is dit verhaal het bewijs dat verhalen een auteur zoeken. En als de auteur geen tijd heeft, dan zoeken ze een ander.
En de muze heeft er waarschijnlijk goed aan gedaan want het resultaat is ‘State of Wonder’, een boeiende roman van Ann Patcett van wie ik eerder Commenwealth heb gelezen.
‘State of wonder’ begint met een brief, een korte brief waarin een onderzoeker die al jaren aan het werk is in het Amazonegebied, schrijft dat Anders, de collega van hoofdpersoon dokter Marina Singh, tijdens zijn verblijf in de jungle is overleden. Omdat de brief zeer weinig informatie geeft en Anders’ weduwe graag meer wil weten en haar baas (met wie ze dus in het geheim een relatie heeft) nog steeds niet weet hoe het er met het onderzoek voor staat, reist Marina af naar het Amazonegebied en ontdekt daar veel meer dan ze had verwacht.
‘State of wonder’ is een aanrader voor iedereen die graag ver reist vanuit zijn luie stoel, voor wie van psychologische romans met een beetje vaart houdt en voor liefhebbers van romans met goed uitgewerkte vrouwelijke personages. Ik ben in ieder geval blij dat de muze niet heeft opgegeven. 

Read Full Post »