Hypocriet

Vorige week zondag liet Arjen Lubach in Zondag met Lubach zien hoe het er in een slachterij een toe gaat. Let wel: dit was een slachterij die aan de meest strenge en ‘diervriendelijke’ regels voldeed. Maar ook onder de beste omstandigheden worden varkens (de onbetaalde figuranten in het filmpje waren varkens) uiteindelijk gewoon vermoord. En dan schreeuwen ze van angst. Hoe het eruit zag weet ik niet want ik hoefde van Arjen niet te kijken. Ik eet namelijk geen vlees. Maar ik heb het wel gehoord want ook al stop je je vingers in je oren, een doodskreet gaat door merg en been.
Deze aflevering van ZML werd door de omroep niet overdag herhaald omdat deze beelden dan door kinderen gezien konden worden. Sommigen vonden dat hypocriet.
Jongeren zouden via computerspelletjes en gewelddadige films veel heftigere dingen te zien krijgen, was de redenatie. En ik begrijp de gedachtegang, maar er is één groot verschil: dit is echt. De varkens die te zien waren waren geen animatiefiguurtjes (zoals Pepa Pig of Knorretje) en nadat ze ‘af’ waren hadden ze niet nog drie levens waarin ze konden proberen het level uit te spelen, nee, ze waren dood. En ze wilden niet dood. Want varkens hebben vrienden, houden van spelletjes en zijn heel slim.
Eigenlijk net als de meeste kinderen. Die kinderen die door hun ouders in het weekend mee worden genomen naar een kinderboerderij waar ze een biggetje mogen aaien, een lammetje de fles mogen geven en samen met hun ouders ‘boer wat zeg je van mijn kippen’ zingen.
En ’s avonds krijgen ze een onherkenbaar stuk van zo’n dier op hun bord en noemen de ouders het ‘vlees’. Dat vind ik pas echt goed hypocriet.
En als je daar met mensen over probeert te praten dan zeggen ze dingen als ‘zo zit de maatschappij nu eenmaal in elkaar’. Maar dat is hetzelfde non-argument dat ooit gebruikt is voor het uitsluiten van vrouwen als het gaat om universitaire opleidingen. Het werd gegeven als reden tegen het invoeren van het algemeen kiesrecht en het algemeen huwelijksrecht.
Newsflash: die dingen vinden we nu heel normaal en daar zijn we trots op. Hopelijk zijn we binnenkort ook heel trots op het feit dat alle slachthuizen moeten sluiten omdat we het eten van andere levende wezens niet meer van deze tijd vinden. Hulp komt uit onverwachte hoek: de boeren zijn aan het dreigen dat ze tegen de kerstdagen niet meer zullen leveren aan supermarkten. Nou prima, ik verheug me op een kerstdiner met aubergine miso en vegan sushi en op de tweede dag gevulde zoete aardappel uit de oven. Allemaal dingen die je ruim van tevoren in huis kan halen.

Read Full Post »

Uitgemolken

Gisteren zag ik een filmpje langskomen op Facebook met daarin een item van de Keuringsdienst van Waarde. De zeer genuanceerde kop erbij was ‘havermelk is overprijsde onzin’. Hoofdvraag in het item was ‘Waarom kost havermelk drie euro en ‘gewone’ melk 85 cent.’
Nu gebruik ik al ruim een jaar met regelmaat havermelk bij het klaarmaken van mijn ontbijt (vooral sinds ik weet dat er bij de bereiding minder water wordt gebruikt dan bij die van rijstmelk) maar ik heb nog nooit drie euro voor een pak betaald. Eigen merk van EcoPlaza kost als ik me niet vergis twee euro. Nog steeds meer dan het dubbele dan koemelk, dat wel.
Maar de vraag die in het item werd gesteld, ‘waarom is havermelk zo duur?’, is volgens mij de verkeerde. Ze zouden zich eigenlijk af moeten vragen waarom koemelk zo goedkoop is. De schade aan het milieu die wordt veroorzaakt door de veestapel wordt immers niet in de prijs doorberekend, laat staan het leed dat er voor de koe achter zit: ongewenste inseminatie, gescheiden worden van haar kalf (dat in het geval van een mannelijk kalf vermoord zal worden en als ‘runderlapje’ verkocht wordt). Haverdrink is veel beter voor het milieu en sommige mensen willen daar best iets meer voor betalen. Maar eerlijk is het niet.
Een van de redenen dat koemelk zo goedkoop kan zijn, is de subsidie die erop zit. Daarnaast is de concurrentie groot en dat stimuleert boeren om de prijs zo scherp mogelijk te houden. En wie betaalt de prijs? Niet de consument maar de koe.
Een producent van haverdrink zal bovendien reclame moeten maken voor het product omdat nog niet iedereen het kent. Koemelk krijgt al eeuwenlang gratis reclame van het Voedingscentrum die nog steeds het sprookje verkoopt dat melk gezond is. Maar het drinken van melk verhoogt de kans op osteoporose en diabetes.
Wat in het filmpje wél wordt gezegd is dat havermelk duurder is omdat het een kleinere markt is. Er zitten dus maar twee dingen op: óf we gaan massaal aan de havermelk óf we maken het zelf. Meer dan een staafmixer, een lege fles en een stuk kaasdoek heb je niet nodig.

Read Full Post »

He’s fine-maar niet heus

Het is best jammer dat ik geen arts geworden ben want ik ben een kei in het stellen van diagnoses. Vooral als ik tv zit te kijken. Zo volgen de mijnheer en ik een serie waarin een adolescent last had van ernstige buikpijn. Omdat zijn ouders in scheiding liggen zijn zijn moeder (en vooral zijn tirannieke grootmoeder) ervan overtuigd dat het psychisch is en denken ze dat de psycholoog hem wel kan helpen. ‘Hij heeft Crohn’, zeg ik tegen de tv.
Een aflevering later zien we de jongen zwetend van de pijn wegens constipatie zijn best doen om toch op tijd klaar te zijn om met zijn vader mee te kunnen naar een sportwedstrijd. ‘Yep, Crohn’, zeg ik nog een keer, want ik herken dit uit de tijd dat ik zelf nog geen diagnose had en mijn darm bijna geheel afgesloten was vanwege de ontstekingen. Dat poept niet fijn, kan ik verklappen.
Ongeveer een half uur later draagt de vader zijn zoon de eerste hulp in waar de zoon alle hotdogs over de ziekenhuisvloer uitkotst. ‘Darmperforatie’, zegt de arts. ‘Vanwege de ziekte van Crohn’, zeggen de arts en ik in koor.

De zoon wordt met spoed geopereerd en een aflevering later krijgt iedereen die vraagt hoe het nu met Martin is te horen: ‘Oh, he’s fine.’ In welke wereld is het ‘fine’ dat een scholier voor de rest van zijn leven te kampen zal hebben met een chronische auto-immuunziekte? De arts zei nog dat hij op zijn voeding zal moeten letten en dat dat nog best lastig kan zijn. Hij zei er niet bij dat Martin misschien zijn hele toekomstbeeld moet herzien omdat hij voor de rest van zijn leven minder energie zal hebben, spanning (bij voorbeeld in de vorm van tentamens) een negatieve invloed zullen hebben op zijn ziekte, last kan krijgen van sociale uitsluiting of er zelf voor zal kiezen om zich meer en meer terug te trekken omdat hij bang is dat zijn ziekte op zal spelen zodra hij de deur uit gaat.
Allemaal dingen die de onwetende kijker niet meekrijgt en dus onbekend blijven over een ziekte die wel mee lijkt te vallen als we op de reactie van de ouders af mogen gaan. Hun reactie is precies die van de gemiddelde buitenstaander: oh, geopereerd? Dan is het nu over. Oh heeft hij medicijnen? Dan is het nu opgelost. Medicijnen zijn geen toverdrank, het is een hulpmiddel. De patiënt is nog steeds ernstig ziek en zal daar altijd rekening mee moeten houden.
Bovendien heeft de zoon net een zware buikoperatie achter de rug die een flink litteken achter zal laten. Hoe is dat ‘fine’?

Later blijkt dat de arts humira voor heeft geschreven (hebben jullie een extra tandartsverzekering afgesloten voor jullie zoon die ‘fine’ is? Hebben jullie sowieso al gedacht aan de extra ziektekosten die hij voor de rest van zijn leven zal hebben?). Prikken die de jongen vervelend vindt. De arts geeft tips: de spuiten van tevoren uit de koelkast halen, de prikplek koelen en ik de buik prikken. Hij doet het even voor en Martin zegt dat het dan inderdaad wel meevalt.
Maar de prik zelf in het punt niet. Het is de ellende die erna komt, als de vloeistof onder je huid brand en een weg zoekt door je been (of buik) en alles op zijn weg lijkt te verschroeien.

Read Full Post »

Seks of geweld

Toen ik in groep acht zat keken we de film over het leven van Corrie ten Boom, Haarlemse verzetsheldin en eerste vrouwelijke meester-klokkenmaker. Nadat de onderduikplaats verraden was werden zij, haar zus en haar hoogbejaarde vader afgevoerd naar een concentratiekamp.
We keken de Nederlandse versie, zei de meester. Hij legde uit dat er een Nederlandse en een Amerikaanse versie van de film bestaan. Corrie ten Boom is na de Tweede Wereldoorlog bekend geworden als evangeliste, dus het was vrij logisch dat er ook een Amerikaanse versie van haar leven bestond.
Het verschil zat ‘m echter niet in de taal die werd gesproken in de film, maar in wat er ‘niet zo nodig’ werd gevonden. De Nederlandse versie bevatte ‘naakt’ en vond overdreven geweld ‘niet zo nodig’, de Amerikaanse versie bevatte geen naakt maar wel geweld. Om nog iets preciezer te zijn: in de Nederlandse versie was te zien dat de vrouwen naakt onder de douche stonden (mijns inziens niet alleen logisch maar ook ‘functioneel’: je kunt je als kijker voorstellen hoe ongemakkelijk en vreemd het is om met een groep vreemden tegelijk onder de douche te staan) en in de Amerikaanse versie werden de gevangenen vaker en bruter geslagen.
Het is maar net wat je bedreigender vindt voor de ‘tering kinderziel’ (zo noemde onze meester dat, ik kan er ook niets aan doen). Volgens mij zegt het een heleboel over een maatschappij.
Ik moest hier laatst aan terugdenken toen ik ineens achterop het boek dat ik aan het lezen was (deel 6* van de Throne of Glass serie)een waarschuwing zag staan: Contains mature content. Not suitable for younger readers. Dit was me nog niet eerder opgevallen, dus keek ik op de andere delen van de serie. De eerste vier hadden geen ‘waarschuwing’ op het omslag. En dat terwijl de hoofdpersoon vanaf deel één een ruthless assassin is. Alle moord en doodslag kan dus niet de ‘mature content’ zijn. Nee, het is waarschijnlijk de vier pagina’s durende ‘copulatie-scène’ die de uitgever ertoe heeft bewogen om een waarschuwing op het boek te zetten. Want oh jee, stel je voor dat jongeren lezen over seks, voordat je het weet gaan ze iets anders doen dan videospelletjes en het kopen van wapens bij Wallmart. There is something rotten on the States that call themselves United.

 

*Deel  5 als je de prequels niet meerekent: Empire of Storms

Read Full Post »

Morning Mood

Muziek en literatuur zijn vaak met elkaar in dialoog. Denk bijvoorbeeld aan opera’s maar ook aan popliedjes zoals Wuthering Heights en Swim with Sam die zijn geïnspireerd door romans (Swim with Sam van a Balladeer gaat over ‘Held van beroep’).
En soms gaat het andersom. Zo zijn de Goldberg variations het leitmotif in ‘Contrapunt’ van Anna Enquist. Voor mij een reden om tijdens het lezen van dat boek mijn cd met de uitvoering van de Goldberg variations door Glenn Gould weer eens te draaien.
Niet tot ieders genoegen overigens, Roemer heeft me de hele tijd met een licht gekwelde blik aangekeken en toen de mijnheer hier in huis de kamer in kwam gaf hij woorden aan de opgetrokken wenkbrauwen van de hond: ‘Wat is dìt?’
De schuld van Anna Enquist, dat was het. En het is heel spijtig voor ze maar ik draai de Goldberg variations nog steeds af en toe, en de hond die me indringend aan blijft kijken neem ik maar op de koop toe.
Soms heeft hij ook mazzel. Zo las ik laatst het tweede deel van de Seven Sisters reeks en daarin speelt de muziek van Edvard Grieg een grote rol. En terwijl ik het las dacht ik ‘hoe ging dat ook alweer, Morning Mood?‘ En dat is het handige van Spotify en een Sonos, je zoekt het op op je telefoon en binnen een paar seconden klinken de eerste tonen van de fluit door je woonkamer.
Het is niet onopgemerkt gebleven. Het hondje werd wakker uit zijn halfslaap met omhooggetrokken oortjes en mondhoeken. Het hele nummer lang heeft hij met een tevreden uitdrukking liggen luisteren. Roemer heeft een duidelijke voorkeur voor Edvard Grieg.

Read Full Post »

…en Mark doet nog steeds niks

We staan in de rij bij de koffieautomaat tijdens de pauze van een cursus. Samen met een mede-cursist ben ik de enige die elke week trouw een eigen mok meeneemt. Het was hem ook opgevallen. ‘Een beter milieu begint bij jezelf, toch?’, zegt hij. En ik geef hem gelijk, maar eigenlijk heb ik wat moeite met dat zinnetje.
Het is er bij ons (kinderen van de jaren ’80 die hoorden over gaten in de ozonlaag en zure regen die alle bomen op zou vreten) goed in geramd door middel van allerlei postbus 51-spotjes: een beter milieu begint bij jezelf. Dus brachten we oude kranten naar de papierbak, gingen we met de trein op vakantie en namen we linnen tasjes mee als we boodschappen gingen doen. Of, in het geval van mijn vader, een grote sporttas die hij over zijn schouder droeg op de fiets.
Hierop voortbordurend maak ik al jaren geen gebruik meer van wegwerpmaandverband, neem ik niet alleen tassen mee naar de supermarkt maar ook van die zakjes waar je je appels in kan doen en probeer ik zo min mogelijk plastic in huis te halen of dingen waar schadelijke stoffen in zitten (denk aan wasmiddel, douchegel, shampoo). Oh ja, we eten ook nog eens (bijna volledig) plantaardig.
Want een beter milieu, daar zijn wij verantwoordelijk voor, toch? Nou, dat begint steeds meer te wringen. Is het niet gewoon een frame die de aandacht afleidt van het werkelijke probleem? Zoals de frame dat kinderen dik worden omdat ze niet genoeg bewegen. Gesponsord door MacDonalds. En de frame dat ‘De boeren voor ons eten zorgen’. Terwijl het overgrote deel van de ‘producten’ (waaronder (dode) dieren) worden verscheept naar het buitenland.
En dan moeten wij de auto wat vaker laten staan en niet meer met het vliegtuig op vakantie want dat is beter voor het milieu. Maar de trein kost klauwen met geld en vliegen een schijntje. Maar wat doet de overheid eraan om ons te stimuleren om met de trein te gaan of ervoor te zorgen dat we iets meer betalen voor een vliegreis en de vliegmaatschappijen aan strengere milieu-eisen te laten voldoen?
Niets. Want oh jee, oh jee, het ‘ondernemersklimaat’. Dat vindt Rutte veel belangrijker. Nee, een beter milieu begint bij óns. Wíj, de burgers, moeten ons best doen zodat we het te druk hebben om ons te realiseren dat Mark weer eens niets doet.
Ik neem nog een kop thee in mijn meeneembeker.

Read Full Post »

Iedereen doet wat en Mark doet niks

In de 14e en 15e eeuw hadden we de Hoekse- en Kabbeljauwse twisten, in de 17e eeuw het conflict tussen de Remonstranten en de Contraremonstranten (je weet wel, dat van die Arminius en Gomaris) en nu staan in ons land de boeren en de klimaatdemonstranten tegenover elkaar.
Wat is er namelijk aan de hand, de aarde warmt op (en dat zal overstromingen en andere natuurrampen tot gevolg hebben) omdat er te veel stikstof in de lucht zit. 46% van die stikstofuitstoot wordt in Nederland veroorzaakt voor de landbouw (en dan met name door de veehouderij). En dat is dan nog een bescheiden schatting, andere schattingen komen boven de 60% uit. Ter vergelijking: ‘overig verkeer’ (waaronder dus vliegreizen) komen in verschillende schattingen uit op 1% of 2%.
Vliegschaamte is dus leuk en aardig, maar het zet veel meer zoden aan de dijk om de veestapel drastisch in te krimpen. Het scheelt natuurlijk al enorm als meer mensen vaker veganistisch gaan eten, maar vergeet niet dat het overgrote deel van de dode dieren naar het buitenland worden vervoerd.
Dus zei D66 dat ze  de veestapel willen halveren. En toen was er stront aan de trekker want de boeren houden enorm veel van hun vee (dat zeggen ze steeds bij Boer zoekt Vrouw) en willen ze met dezelfde getale naar het slachthuis kunnen afvoeren (ja de logica ontgaat mij ook).
Nu is het zo dat boeren al jarenlang behoorlijk veel subsidie krijgen dus waarom geen subsidie voor iedereen die zijn koeienschuur omtovert in een yogastudio of geld gaat verdienen met een cursus ‘schilderen met modder tussen de blije varkens’? Als ik mezelf even als voorbeeld neem: de veehouderij verdient al jaren geen cent aan mij, maar voor ‘kippen knuffelen op het platteland’ wil ik best afreizen naar Groningen, Drenthe of waar dan ook (mits de kippen de ruimte hebben en niet zijn opgesloten in een schuur).
En dat is zo’n beetje wat de klimaatactivisten willen. En de boeren rijden rond in tractoren van een paar miljoen waar borden op hangen met ‘stikstofbeleid, stik er maar in’ (dat is inderdaad wat er gaat gebeuren als we vóór die tijd nog niet verdronken zijn). Een andere boer had heel gezellig een doodskist meegenomen voor Jesse Klaver (die niet eens lid is van D66). Maar de meeste mensen zijn boos op de klimaatactivisten omdat ze op trambanen in steden zijn gaan liggen.
Intussen vertelt de overheid ons door middel van spotjes dat ‘Iedereen wat doet’. Zo heeft Renaldo een huis met een zonneboiler, Sylvia heeft spouwmuurisolatie en Wietske heeft vloerisolatie. Allemaal heel leuk maar als Renaldo de hele week kiloknallers staat te braden dan is die zonneboiler een druppel op de gloeiende plaat. En wat doet Mark? Die zegt doodleuk dat er geen koe of varken minder in Nederland zal komen. Toch fijn dat hij geen last heeft van een olifant die het uitzicht belemmert, maar al die koeien en varkens belemmeren wel de toekomst. Je zou van minder op een trambaan gaan liggen.

Read Full Post »