Op de lijst

Tot het begin van het nieuwe jaar is de mijnheer hier in huis een paar weken vrij. We hebben een lijst gemaakt met dingen erop die we in die tijd moeten doen. Of in ieder geval zoveel mogelijk dingen van die lijst.
De kunst van het maken van lijstjes is dat je er niet alleen vervelende dingen op moet zetten. Dus staat er niet alleen kastje ophangen in de badkamer (√) en kast in de woonkamer opruimen (x) op, maar ook textiel naar ezelopvang brengen (√ nuttig èn heel erg leuk) en Mexico-tentoonstelling in het Cobramuseum. 
Gisteren ‘moesten’ we weer iets doen wat ik op de lijst had gezet: een bezoek brengen aan de Monet-tentoonstelling in het Gemeentemuseum in Den Haag (√).
En mijn man doet braaf wat er op de lijst staat (soms met een aantal dagen rust ertussen waarna hij vraagt waar die lijst ook alweer is, -altijd op dezelfde plek- maar daar gaat dit stukje niet over), dus reden we naar Den Haag en parkeerden voor de deur van het museum. Als Haarlemmer moet ik natuurlijk het Teylers Museum het mooiste museum ter wereld vinden, maar als er ooit gestemd moet worden op het mooiste museumgebouw zou het me niet verbazen als dit door Berlage ontworpen gebouw hoge ogen zou gooien.
Vincent van Gogh was mijn eerste lievelingsschilder toen ik klein was en Monet was de tweede. En oude liefde roest niet dus ik word nog steeds blij van zijn werk. Kun je nagaan hoe blij ik word van zaal na zaal vol waterlelies.
‘Dat vind ik mooi’, zei de mijnheer over het schilderij met de brug.
‘Ik wil op die brug staan’, zei ik.
‘Kan dat?’
‘Ja, dat kan. De tuinen van Monet kun je bezoeken.’
We moeten een nieuwe lijst maken.

Read Full Post »

Knipselkunst

Op één van de laatste dagen van 2016 bezocht ik eindelijk de Jan Weissenbruch-tentoonstelling in Teylers Museum. Net op tijd want hij was in het nieuwe jaar nog maar één week te zien. De naam Weissenbruch kende ik vooral als die van een schilder van de Haagse School, maar al snel werd duidelijk dat dat niet déze Weissenbruch was (dat was een neef, Jan Hendrik). Waar de Haagse School zich kenmerkt door de grijze lucht (vaak boven een weiland met koeien of een schaapskudde) zijn de luchten op de doeken van Jan Weissenbruch vaak helder met her en der een spierwit wolkje.
Vanwege zijn realistische schilderstijl werd hij wel de Johannes Vermeer van de 19^e eeuw genoemd. En wie naar de lichtval op zijn doeken kijkt, ziet dat daar zeker iets in zit. Maar zo realistisch als Weissenbruch schilderde Vermeer nooit. Vooral op de kleine doeken valt dat op. Bij gebrek aan een respectvollere vergelijking zou ik haast zeggen dat sommige werken haast het product van 3D-knipselkunst lijken. Vooral de boerenweide, vermoedelijk bij Schoonhoven, heeft zoveel suggestie van diepte dat het lijkt of ik, als ik nog één stap dichterbij doe, erin kan stappen.
Rondkijkend schijnt het me toe dat hij beter uit de voeten kon met kleine dan grotere doeken: zijn afbeelding van de Grote Bavo lijkt wat houterig en het beeld van Laurens Janszoon Coster lijkt me te kort en te dik. En het perspectief lijkt ook niet helemaal te kloppen. Of heeft hij nou een straat weggemoffeld en ziet het er daarom wat bevreemdend uit? Ernaast hangen echter twee kleine doekjes, uitsnedes van het grote, de Lepelstraat en de Vleeshal, en die vind ik prachtig. Door de manier waarop het zonlicht op de stenen valt léven ze.
Vlak in de buurt hangen twee doeken die prince Albert ooit voor queen Victoria kocht. De doeken zijn in bruikleen gegeven door Queen Elizabeth II. Omdat Albert onverwacht en jong overleed ontving ze ze pas na zijn overlijden, ze stonden op kerstochtend op haar te wachten. Ze schreef over dit voorval in haar dagboek, dat in de tentoonstelling ook geciteerd wordt.
Waarschijnlijk had Weissenbruch dit mooi gevonden, deze voetnoot in de (kunst)geschiedenis want veel van zijn onderwerpen, waaronder diverse stadspoorten, koos hij om ze vast te kunnen leggen voordat ze gesloopt werden. En daarmee was hij natuurlijk eigenlijk een Chiel Braat avant la lettre…

 

Deze column is in januari geschreven voor een opdrachtgever

Read Full Post »

Elite

Ik lees een boek per week, van de vijf films die genomineerd waren voor een Oscar had ik er drie van tevoren gezien, de echtgenoot en ik gaan een paar keer per jaar naar het theater (en niet alleen naar cabaret) en zien met regelmaat een museum vanbinnen. Ik ben pescotariër en hij flexitariër. We scheiden ons afval en ik heb een Syrische vluchteling Nederlandse les gegeven.
Geert Wilders zou ons met afschuw ‘de linkse elite’ noemen. En dat klopt ook: we zijn beiden lid van een linkse politieke partij en toen Wilders Tofik Dibi ooit ‘extreem linkse hotemetoot’ noemde, heb ik bij mijn ‘political views’ op Facebook ‘extreem linkse hotemetoot’ ingevuld.
En toen kreeg ik de flyer van de SP in de bus. PakDeMacht stond er op de voorkant. Helder. Maar de tekst achterop bracht me in verwarring: ‘De afgelopen jaren hebben we gezien wat er gebeurt als ons land wordt bestuurd door een elite die vooral goed voor zichzelf zorgt.’
Huh? Ik weet zeker dat ik met zonder mijn afgepakte WIA-uitkering  niet tot déze elite behoor. Ik ben ook geen bestuurder maar een ZZP-er (en in mijn geval staat die afkorting inderdaad voor Zelfstandige Zonder Poen) die inderdaad moeite heeft de groeiende zorgkosten te betalen. Maar wat is nou precies elite?
Volgens de officiële definitie is de elite een rijke en invloedrijke groep mensen. Rijk zal ik nooit worden (en als ik het zou worden blijf ik het vat niet lang) en invloedrijk ben ik ook nog niet, helaas. Dus wat de SP zegt klopt: ‘Een kleine groep mensen geeft zichzelf bonussen terwijl anderen de rekening van de crisis betalen.’ Díe kleine groep is dus de elite (om verwarring te voorkomen zou ik ik zelf ‘gewetenloze graaiers noemen’, dat allitereert ook lekker en je omzeilt een woord dat door Wilders misbruikt wordt).
En Wilders kletst dus uit zijn nek, zoals gewoonlijk. Ik ben geen elite, ik ben klootjesvolk met een behoefte aan cultuur. Snak je ook naar kunst maar weet je niet wat je moet stemmen? Lees dan dit artikel van de correspondent. 

Read Full Post »

Teylers

De poepelegein is weer voorbij, maar de echtgenoot heeft vrij tot het einde van het jaar, dus ik doe het ook een beetje rustig aan. Vandaag zijn we (eindelijk) naar de tentoonstelling van de schilderijen van Jan Weissenbruch in het Teylers Museum gaan kijken. Vooral zijn kleine doeken vond ik erg mooi. Bij gebrek aan een eerbiediger vergelijking zou ik haast zeggen dat het soms wel 3d-knipselkunst was, zo realistisch.
Wees er snel bij als je het met eigen ogen wil zien: de tentoonstelling is te bezichtigen tot en met 8 januari,

Read Full Post »

Die tijd van het jaar

It’s the most annoying time of the year…, tenminste, als je het mij vraagt. Zodra Sinterklaas zijn hielen gelicht heeft durf ik geen winkel meer in uit angst voor de irritantste terreur van de moderne tijd: Kerstliedjes. En de allerergste vind ik die draak van Wham!
Er zijn mensen die kwaad worden als ze anderen horen eten, ik heb hetzelfde met kerstliedjes. Ze treiteren me en wekken een ongekende agressie op. Het zal ongetwijfeld voor een deel met de vervelende deuntjes en de zoetsappige teksten zelf te maken hebben maar ze zijn voor mij ook het symbool voor alles wat kerst geworden is: commercie en het uitkauwen van clichés.
Want kerst, dat moet gezellig en om dat voor elkaar te krijgen moeten er heel veel dingen worden gekocht (die belastend zijn voor het milieu) en vooral veel vlees worden gegeten (waar dieren voor dood moeten). En dan was er ook nog iets met vrede op aarde (terwijl menigeen in zijn jas met bontkraag vuurwerkbommen naar Asielzoekerscentra gooit).
Ik geloof dus niet in kerst, in ieder geval niet zolang de wereld in brand staat en men elkaar geen veilig thuis gunt. Het is nep, die kerst die ons door de commercie wordt opgedrongen.
Sinds een paar dagen weet ik dat ik niet de enige ben: kunstenaar Piet Zwaanswijk maakte een installatie die nu te zien is in een etalage in Haarlem waar dagelijks winkelend publiek langsloopt. Zijn kunstwerk heet ’Merry Fucking Christmas’ uit een etalage en toont een man in pyjama die zichzelf door het hoofd schiet met een piek. Het winkelend publiek is ‘not amused’.
Ta, jammer dan. Graffiti-kunstenaar Banksy is heel duidelijk over het doel van kunst: Art should comfort the disturbed and disturb the comfortable.
Daarin is Zwaanswijk geslaagd. Ik voel me getroost. Ik ben gelukkig %ˆ&!! niet de enige.

Bron foto: Haarlems Dagblad

 

Read Full Post »

Hemelstorm

Afgelopen zondag trokken vriend en ik voor ons doen ongekend vroeg de natuur in met hondjelief. Zo rond een uur of één in plaats van tegen drieën want om drie uur ‘moesten’ we in de stad zijn voor de opening van de tentoonstelling ‘Grote Houtstraat Hemelstorm’.
De kunstenaar, Chiel Braat, sprak ik in november 2014 omdat ik in De KUNSTcanon van Haarlem een hoofdstuk op wilde nemen over het panorama dat hij in de molen de Adriaan aan het schilderen is. En dat is niet het enige omvangrijke project waar hij aan werkte: Chiel heeft gevelportretten gemaakt van alle panden in de Grote Houtstraat (Haarlems bekendste winkelstraat). Deze tekeningen zijn vanaf nu te zien in het ABC Architectuurcentrum (Groot Heiligland 47). Ze zijn geweldig gedetailleerd en geheel ‘old skool’ gemaakt: niks fotografie, geen computerbewerking, gewoon met de hand op papier.
De tekeningen zullen verschijnen in een boek, uitgegeven door Stichting Polyvista, samen met verhalen, gedichten en liedteksten over (panden in) de Grote Houtstraat. Mijn bijdrage hebben ze al binnen. 

Read Full Post »

Kunst

Ik heb altijd gedacht dat er slechts één ding was waarin mensen zich onderscheidden van (andere) dieren. Het gebruiken van taal is het niet want er zijn vele apen die gebarentaal inmiddels meester zijn en de dans van de honingbij maakt gebruik van geur, geluid en beweging om duidelijk te maken waar de lekkerste bloemen te vinden zijn, daar zijn jij en ik inferieur aan. Ook is het niet het feit dat wij graag andere dieren ‘in huis halen’ en voor ze zorgen alsof het onze kinderen zijn: homoseksuele pinguïnparen zorgen voor eieren en kuiken van wie de biologische ouders dood zijn en er is een aap in India die een zwerfhond geadopteerd heeft. Daarin zijn we dus ook niet uniek met onze katten, honden, hamsters en wat al niet meer.
Nee, het enige argument voor de mening dat wij een stapje hoger op de evolutionaire ladder staan leek mij het bestaan van kunst. Al sinds de prehistorie maakt de mens muurschilderingen van de wereld om hem heen, maakt beeldjes en versiert gebruiksvoorwerpen. Voor de écht ontwikkelden onder ons is een leven zonder kunst eigenlijk geen leven. Kunst is wat ons verheft. Kunst is wat ons mens maakt.
Dacht ik. Totdat ik dit filmpje zag. En nu weet ik het allemaal niet meer….

Read Full Post »

Digitaal vriendenboek deel 8-Eric

Naam : Eric J. Coolen 

Hoe kennen wij elkaar? Presentatie De Canon van Haarlem.

Hoe en waar woon je  en eventueel met wie? Haarlem. Met mijn vrouw Madelon en kinderen Yorick, Julia en Eline.

Mijn lievelingsdier is: Gebraden Kip.

Als ik dit in huis haal dan eet ik het dezelfde dag nog helemaal op: zachte (niet te zacht) leverworst.

Mijn favoriete restaurant is: ORA (Italiaan Jansstraat).

De lekkerste smaak ijs: Citroen.

Mijn lievelingsboek: Een leven op scherp van Bengt Jangveldt (biografie Majakovski)

Claudia Cardinale

Mijn favoriete band is: Asylum Street Spankers

Het beste concert dat ik ooit heb bezocht was: Crowded House in Amsterdam

Als ik dit nummer hoor moet ik altijd meezingen: Het café der blije harten van Johan Verminnen

Mijn favoriete kunstenaar is: Edward Hopper

Mijn lievelingsacteur (m/v) is: Claudia Cardinale

Deze film heb ik meer dan drie keer gezien: El Secreto de Sus Ojos en natuurlijk Amélie.

Boek op mijn nachtkastje: Edgar Allan Poe verzameld werk

En dit boek moet iedereen lezen: De Helaasheid der Dingen

Edward Hopper

Van deze serie wil ik geen aflevering missen: Momenteel the House Of Cards

Ik kan niet zonder: Madelon

Dit haar ik keer op keer uit mijn kast: De Hemeldoos van Joost Veerkamp

Mijn favoriete schoenen zijn: bruine leren nette schoenen

Dit irritante woord zou verboden moeten worden: episch

Stomste BN-er: Andries Knevel

Mijn held: Phil Lynott

Dit wilde ik vroeger worden (en? is het gelukt): Tekenaar. Ja.

Vroeger wilde ik trouwen met: Madelon

Dit is mijn motto: Het gaat allemaal nergens over

Op mijn emmerlijst: Naar New York

Favoriete vakantieland: Schotland

Dit doe ik het liefst: Tekenen

Welke sport doe je graag? Geen

Heb je een lievelingspen? Tekenpen 0.8 mm

Wat is je favoriete woord in het Zweeds?: hästgödsel

Hoe zou je jezelf omschrijven? Rusteloze doordrammer

Heb je tatoeages, piercings of andere versiersels? Neen

Is een konijn een knaagdier of ben je bang voor de dood? 

Een konijn is geen knaagdier. Knaagdieren hebben twee snijtanden, haasachtigen vier. Al knaagt de doodsgedachte wel vaak aan me, ik ben er niet echt bang voor. De manier van doodgaan kan me wel beangstigen.

 

 

Read Full Post »

De schilder en het meisje-Margriet de Moor

Het jaar is 1664, voorjaar, en voor het eerst in meer dan 20 jaar zal er in Amsterdam weer een vrouw ter dood worden gebracht. De zoon van de beroemdste schilder van de stad ziet de terechtstelling en vertelt er zijn vader over. De oude man, nog treurend om de pas overleden vrouw met wie hij ‘in zonde leefde’, zoekt het jonge Deense meisje op op het galgenveld in Volewijck en tekent haar.
De naam van het meisje luidt Elsje Christiaens, de naam van de schilder wordt nergens genoemd maar is eenvoudig in te vullen: één van de twee motto’s van het boek is een uitspraak van Vincent van Gogh: Doch die Jodenbruid-wat een oneindig sympathiek schilderij… Het verwijst naar Rembrandt’s meest geliefde schilderij, het dubbelportret waar hij inkopen voor doet op de ochtend van de terechtstelling van het meisje.

De schilder en het meisje

Het meisje, net 18 jaar oud is ze en nog maar twee weken eerder vanaf Jutland naar Amsterdam gereisd, heeft haar hospita vermoord met een bijl. Het hoe en waarom, en ook de reis die ze maakte worden door AKO-Literatuurprijs-winnares Margriet de Moor mooi beschreven. Ook de liefde van de vader voor de zoon en zijn ontreddering na het overlijden van zijn vrouw (en de zorgzame pleegmoeder van zijn zoon) raken de lezer. Rembrandt was een dwarse lastpak, maar na het lezen van ‘De schilder en het meisje’ wel jóuw lastpak.
‘De schilder en het meisje’ is een mooi opgebouwde, teder verhaal dat zeer in de smaak zal vallen bij liefhebbers van het historische genre en lezers die geïnteresseerd zijn in kunst. Wat voor mij persoonlijk niet had gehoeven zijn de vooruitwijzingen: ik wéét dat zoon Titus niet oud zal worden, daar hoeft de auteur mij niet op te wijzen. en ook het volgende fragment komt op mij wat bevreemdend over: ‘De groep die de eindscène voor zijn rekening had genomen, het meisje, de beul en de knechten, bevroor in een soort acute bewegingloosheid die in films van later eeuwen een still zou worden genoemd’. 
Waarom het woord still gebruiken terwijl een tableau vivant hetzelfde is en bovendien in de tijd van de schilder een heel bekende en populaire manier om in één opstelling (vaak op een kar) een heel verhaal te vertellen. Wellicht wil De moor hiermee aantonen dat kunst vele eeuwen van verandering kan overleven en daarmee tijdlozer is dan al het andere wat de mens kan creëren, maar voor mij had dat dus niet gehoeven.  Maar dat neemt niet weg dat het een roman is die heerlijk wegleest.

Volgende week op literaire woensdag een man, en nog wel een foute.

Read Full Post »

Læsende kvinden

Zoals velen van jullie waarschijnlijk wel weten spaar ik ansichtkaarten van lezende vrouwen. En dan vooral van afbeeldingen van schilderijen met lezende vrouwen. Mijn kaartenrek is bijna vol. In de winkel van het Statens Museum heb ik er nog ééntje kunnen kopen maar de mooiste exemplaren hadden ze alleen in de zalen hangen.

Vilhelm Hammershoi

De eerste lezende vrouw die ik tegenkwam was de echtgenote van Vilhelm Hammershøi op een doek uit 1902: ‘A room in the Artist’s Home in Strandgade, Copenhagen, with the Artists’s Wife’. Met zo’n lange titel had het woord Reading er van mij nog wel achteraan gemogen.

Ejnar Nielsen

In dezelfde zaal als de Hammershøi hangt een werk van Eljar Nielsen: En læsende blind pige; Een lezend blind meisje. Een werk uit 1905.

Een aantal zalen verderop zijn we terug in de tijd gegaan en zien we een schilderij uit 1882 ‘Den syge pige’ (het zieke meisje) van Michael Ancher. En ze leest. Grappg genoeg klinkt deze titel het droevigst maar is het het meest kleurrijke doen van de drie. Ze is dan wel ziek, maar ze heeft een fijne rode deken en een okerkleurig nachthemd en beide kleuren komen terug in het boeket dat op de stoel naast haar bed staat. Ze wordt vast snel weer beter.

Michael Ancher

 

Read Full Post »