De geheimen van Saffron Hall-Clare Marchant

Bij de meeste romans die zich in twee tijden (heden en ver verleden) afspelen heb ik al snel een voorkeur voor één van de twee tijden. Meestal het verleden. En als ik dan stukken in het heden lees is er niet zelden een stemmetje in mijn hoofd dat zegt ‘schiet nou op, dan kunnen we terug in de tijd’, waardoor ik die stukken met minder aandacht lees. Bij ‘De geheimen van Marchant Hall’ had ik dat niet, de auteur leek precies aan te voelen wanneer ik in de Tudor-tijd (omstreeks 1540) wilde blijven en wanneer ik wel weer even terug naar 2019 wilde. In tegenstelling tot de meeste auteurs die schrijven over twee hoofdpersonen in twee verschillende tijden houdt Clare Marchant zich ook niet aan de ongeschreven regel ‘één personage één hoofdstuk’. Ze schrijft dus niet strikt om en om. En dat is verstandig.
Daardoor leer je als lezer eerst Amber goed kennen. Amber (hoofdpersoon in het heden) woont tijdelijk bij haar opa op kasteel Saffron Hall. Ze is daar om zijn enorme collectie boeken te archiveren maar de lezer weet al snel dat ze daar ook is om haar ‘gewone’ leven te ontvluchten. Verdriet drukt zwaar op haar. Zo zwaar dat ze tijdelijk niet bij haar man kan wonen. Lichtpuntje in deze dagen is de vondst van een getijdenboek (mooi geïllustreerd boekje met heiligenkalender en gebeden erin dat adellijke dames in de middeleeuwen vaak bezaten).
Dit boekje was ooit het huwelijkscadeau voor Eleanor toen zij in 1538 trouwde met de toenmalige bewoner van Saffron Hall (toen nog Milfleet geheten). De naamsverandering heeft alles met haar komst te maken: ze heeft een speciaal talent voor het verbouwen van krokussen en oogsten van het kostbare specerij saffraan. Een talent dat de ster van haar man doet rijzen aan het hof maar er uiteindelijk ook voor zorgt dat hij betrokken raakt bij een schandaal rondom één van de huwelijken van Henry VIII.

Een boekliefhebber die dol is op geschiedenis, sterke personages en een vleugje detectivewerk. Deze historische roman heeft het allemaal. Fijn vakantieboek, vooral als we ooit weer naar het Verenigd Koninkrijk mogen (en al die kastelen en ruïnes bezoeken).

Read Full Post »

Emma-Jane Austen

Ooit, meer dan twintig jaar geleden, zat ik in een dubbeldekker met de rest van 4havo. We reden door Londen en niemand luisterde naar de mevrouw met de microfoon die ons voorin de bus op allerlei bezienswaardigheden probeerde te wijzen. We hadden het te druk met het gerucht dat we die avond naar de bioscoop zouden gaan. Er werd gespeculeerd over welke film het zou worden. ‘Independence Day’ luidde de consensus.
Ik wendde me tot mijn leraar Engels en zei ‘Nee toch hè? Dat is een Amerikaanse film. Daar steken we toch niets van op? Kunnen we niet naar Emma gaan? Dat is een verfilming van een Jane Austen-roman…’ Hij zuchtte en zei iets in de trant van ‘would if I could’ maar we moesten Independence Day uitzitten en die boekverfilming (met Gwyneth Paltrow in de hoofdrol) heb ik tot op de dag van vandaag niet gezien.
Daar moest ik ineens aan denken toen ik zag dat één van de streamings-diensten waar wij een abonnement op hebben Emma (2020) aanbood. Er was dus een nìeuwe verfilming van het boek. Zo oud ben ik dus.
Tijd dus om het boek maar eens te lezen want die cloth bound edition moest ik natuurlijk hebben. Hoofdpersoon Emma is een meisje dat het een beetje hoog in haar bol heeft maar toch door iedereen op handen gedragen wordt omdat ze het allemaal zo goed bedoelt. Ze is steeds bezig om ‘matches’ te maken binnen haar vrienden- en kennissenkring en haar vader beklaagt dan die mensen want waarom zouden mensen toch willen trouwen? De rest van de tijd is hij bezig om zich zorgen te maken om ieders gezondheid en te wachten op het dagelijks bezoek van zijn huisarts.
Als Emma een jong meisje onder haar vleugels neemt dat vermoedelijk de buitenechtelijke dochter van een adelijke man is, kan ze het weer niet laten om advies te geven. Maar dit zou weleens heel slecht uit kunnen pakken voor de betrokkenen.
Overige ingrediënten zijn natuurlijk misverstand, huwelijksaanzoeken en ‘gentlemen’ die toch iets minder zuiver op de graad zijn dan die titel zou doen verwachten.
Een typische Jane Austen-roman maar wat mij betreft niet mijn favoriet, dat blijft ‘Persuasion’.
En toen ik het uit had hebben we lekker de 2020-versie gekeken. Vermakelijke romcom met veel mooie kostuums en interieurs. En nou hoef ik die met Gwyneth Paltrow niet te kijken.

Read Full Post »

De geheime orde-Daniel Silva

Stel je voor, na het overlijden van paus Johannes Paulus II (dank for die blùùmen) werd hij niet opgevolgd door Benedictus XVI (die Duitse paus met die wallen) maar door een kleine bescheiden man die de bijnaam ‘paus Per Ongeluk’ kreeg. Een man die in de nasleep van een aanslag op zijn leven bevriend raakte met een Israëlische spion genaamd Gabriel Allon. Deze Allon is toevallig ook nog een kunstkenner en -restaurateur.
‘De geheime orde’ begint helaas met het overlijden van ‘paus Per Ongeluk’. Een overlijden waarvan zijn goede vriend aartsbisschop Luigi Donati vermoed dat het niet geheel en al natuurlijk is. Donati roept de hulp in van Gabriel Allon die toevallig met zijn vrouw en kinderen op vakantie is in Venetië.
Ik kan alvast verklappen dat dit deel (het zevende in de Gabriel Allon-reeks) heel goed los te lezen valt van de overige want ik had nog nooit van de auteur of zijn bekende personages gehoord en ik kon het verhaal prima volgen. Volgens sommige commentaren is het heel anders dan eerdere delen: dat waren fast paced spionage-romans en dit is meer een puzzel die zich langzaam ontvouwt, wat ik juist erg leuk vond om te lezen. Het deed me een beetje denken aan ‘Angels and Demons’ van Dan Brown, natuurlijk mede vanwege de setting. Ik had alleen verwacht dat de detectiveroman die in het bed van de paus gevonden werd nog iets heel anders zou blijken te zijn aan het einde van het verhaal, maar helaas ik ben blijkbaar toch niet zo scherp als Gabriel Allon.

Read Full Post »

Denk als een monnik-Jay Shetty

Ik heb het nooit geweten, maar voordat ik een jaar oud was dacht ik al als een monnik: ik vroeg bij alles ‘waarom?’ En ‘dat is nu eenmaal zo’ vond -en vind- ik niet goed genoeg.
Maar dat wil niet zeggen dat Jay Shetty, auteur van ‘Denk als een monnik’ mij niets meer te leren had. De Britse Jay volgde ooit een opleiding in iets waar hij veel geld mee had kunnen verdienen in The City (het Londense zakencentrum). In plaats daarvan ging hij drie jaar in een ashram wonen om monnik te worden. De lessen die hij daar leerde -waaronder de les dat zich geheel terugtrekken uit de maatschappij toch niet zijn pad was- deelt hij nu via podcasts, als coach en nu door middel van dit boek.
Jay stimuleert je om kritisch te denken, om je af te vragen waarom je wil wat je denkt te willen. Wat zijn je drijfveren, wat zit erachter, voor wie doe of wil je dit eigenlijk.
Frappant vond ik het stuk waarin hij omschreef wat ik zelf ook onlangs ontdekte: routine en structuur zijn juist goed voor de creativiteit. Ik had nooit een planning voor de dag omdat ik eigenlijk maar zelden iets ‘moet’. Maar dat zorgde ervoor dat ik een groot deel van de dag maar wat aanlummelde. Nu ik een uur rust heb ingebouwd in mijn werkdag ben ik de tijd eromheen veel productiever. En hopelijk ook creatiever.
Maar zijn belangrijkste boodschap in deze tijd is misschien nog wel die van ‘een brede kijk op het leven’. Verruim je bewustzijn, verbreed je horizon en de pijn zal minder worden.
Dat lijkt me een mooi streven voor iedereen die alleen maar kan kijken naar de negatieve invloed van een lockdown op hun eigen leven heeft. Mensen die roepen ‘ja maar ik wil uit eten’ terwijl er mensen zijn die niet eens te eten hebben. Mensen die roepen ‘ja maar ik wil mijn vrienden knuffelen’ terwijl er mensen zijn die sommigen van hun vrienden nooit meer kunnen knuffelen.
Als er ooit een juiste boek op de juiste tijd was, dan is dit het wel. Ik kan het van harte aanbevelen aan iedereen die ‘De meeste mensen deugen’ met veel plezier hebben gelezen.
Wordt het meer, zou Jay zeggen. Wat dat betekent? Dat lees je op pagina 254 van het boek.

Read Full Post »

Olive Kitteridge-Elizabeth Strout

Een oud-studiegenote schreef me laatst dat ze liefhebber is van de eenvoudige stijl van Elizabeth Strout. Ik herinnerde me dat ‘Olive, again’ onlangs door niemand minder dan Oprah Winfrey was getipt en ook dat dat een tweede deel was. Dus kocht ik ‘Olive Kitteridge’, het zogenaamde deel 1.
Op het omslag (dat al mooi is in z’n eenvoud en daarmee het gelijk van vriendin M lijkt te bewijzen) prijst David Nicholls het als een gedetailleerd portret van een huwelijk. En daar lijkt het eerst ook op: in het eerste hoofdstuk volgt de lezer Henry, apotheker en echtgenoot van Olive. Maar al snel blijkt dat ieder hoofdstuk een andere verteller heeft, sommigen slechts zeer oppervlakkig aan Olive gelieerd. ‘Olive Kitteridge’ is eerder een portret van een kustplaatsje dan van een huwelijk. De hoofdstukken laten zich lezen als korte verhalen waarin Olive de rode draad vormt, soms is ze de hoofdpersoon of een belangrijk bijfiguur, een andere keer slechts de oud-lerares wiskunde die de hoofdpersoon tegenkomt in de supermarkt.
En Olive is nogal iemand: imposant, van postuur en van karakter. Vele mannen van haar eigen leeftijd hebben een hekel aan haar, met haar zoon heeft ze een gecompliceerde relatie en oud-leerlingen hebben nog altijd respect voor haar. En zo lijkt Olive in het ene hoofdstuk een secreet waar je niets mee te maken zou willen hebben en is ze in het volgende oprecht en sympathiek.
Ik kon me makkelijk met haar identificeren toen ze zich uitsprak over de ‘idioot in het Witte Huis’ en realiseerde me pas later dat het boek meer dan tien jaar oud is en ze het dus over de vorige idioot in het Witte Huis had. De setting van de roman -een kustplaatsje waar veel summer people komen en de rest van de bewoners elkaar allemaal kent- deed me sterk denken aan het eerste seizoen van The Affair waarin Alice in een toeristisch restaurant werkt. Montauk is weliswaar op Long Island gelegen en Crosby (het stadje waar Olive woont) ligt in Maine, maar de kust is hetzelfde en New York is blijkbaar nooit ver weg.
Ik kan niet zeggen dat ik gelijk verkocht ben en alle boeken van de auteur nu gelijk wil hebben, maar ik sluit niet uit dat ik ooit aan ‘Olive, again’ zal beginnen. Ik houd wel van intimiderende vrouwen.

Read Full Post »

City of Girls-Elizabeth Gilbert

De moeilijkste vraag die je ooit aan een echte lezer kan stellen is ‘wat is je lievelingsboek?’ Niet omdat ze daar geen antwoord op hebben maar omdat er te veel antwoorden zijn. We willen dan meestal een specificatie: jeugdroman, historische roman, beste young adult of ben je op zoek naar een leestip (want wat ik mooi vind zou ik niet direct aan iedereen aanraden)?
Maar als ik dan één boek zou moeten noemen, één overall winnaar dan is het ‘The signature of all things’ van Elizabeth Gilbert. En als er dan een nieuwe historische roman van dezelfde auteur uitkomt dan is dat best een beetje spannend. Dit keer beslaat het verhaal niet een hele eeuw, zoals in The signature of all things, maar speelt het zich met name af in de jaren ’40. Niet een tijdsperiode waar ik bijzonder in geïnteresseerd ben (ik heb daar in mijn jeugd al meer dan genoeg over gelezen) maar laat het maar aan Elizabeth Gilbert over om er iets bruisends van te maken.

Mijn moeder las nauwelijks boeken (alleen de Vlieland-reeks van Vonne van der Meer en zo af en toe een Lenmiscaat jeugdroman) maar ik weet zeker dat ze dit boek geweldig zou hebben gevonden. Hoofdpersoon Vivian heeft namelijk dezelfde blik op de wereld als zij had: oog voor kleding, stoffen en stijl. En wat haar ogen zien kunnen haar handen maken. Nadat ze geen bal uitvoerde op haar prestigieuze school wordt de 20-jarige Vivian naar haar tante in New York gestuurd. Deze excentrieke tante is eigenaar van een vervallen off-broadway theater waar twee keer per dag shows for the masses worden opgevoerd.
Vivian maakt zich al snel onmisbaar met haar naaimachine: ze herstelt kostuums en maakt nieuwe van oude kleding die ze bij haar favoriete winkel in de stad weet te vinden.
En dan neemt een beroemde Britse theateractrice haar toevlucht in het Lily Theatre omdat haar huis gebombardeerd is door de Duitsers en ze dus geen reden heeft om terug naar huis te gaan. Iemand van haar aanzien verdient een beter toneelstuk dan doorgaans in het theater te zien is. En dat stuk komt er: City of Girls.

Net als in haar columns en vorige historische roman weet Elizabeth Gilbert een sfeer te scheppen die ervoor zorgt dat je dit boek niet weg wil leggen. Haar hoofdpersoon is geen invloedrijke grande dame maar wel een vrouw die haar eigen weg kiest en tegen de heersende norm van haar tijd in gaat, net als in ‘The signature of all things’. Met al haar werk wil Gilbert eigenlijk zeggen: doe maar lekker anders, dan doe je al normaal genoeg. En laat dat nou net mijn motto zijn.

Read Full Post »

The plot against America-Philip Roth

‘You think you’d hear that here if Roosevelt was president? People wouldn’t dare, the wouldn’t dream, in Roosevelt’s day…’, my father said. ‘But now that our great ally is Adolf Hitler, now that the best friend of the president of the United States is Adolf Hitler-why, now they think they can get away with anything. It’s disgraceful. It starts in the White House…’
Zomaar een fragment uit ‘The Plot Against America’, verschenen in 2004 maar als je ‘Roosevelt’ vervangt voor ‘Obama’ en ‘Hitler’ voor ‘Putin’, ‘Kim Jong-Un’ of welke dictator dan ook zou het zomaar het draaiboek van de huidige ‘president’ van de Verenigde Staten kunnen zijn.  ‘The plot against America’, vandaag de dag is het geen antisemitisme dat de boventoon voert maar een andere vorm van vreemdelingenhaat. En nu ik dit schrijft is het wanbeleid en leugens gemixt met een dodelijk virus waar mensen dagelijks met bosjes tegelijk aan sterven. En nog steeds probeert Drumpf te beweren dat het allemaal de schuld van Obama is.
In ‘The plot against America’ wordt piloot Charles Lindbergh (die van de ontvoerde baby) onverwacht de Republikeinse Presidentskandidaat en verslaat tijdens de verkiezingen van 1940 Franklin Roosevelt. Ineens ziet de wereld er heel anders uit: in plaats van een strijdbaar Amerika dat hun bondgenoten overzee wil steunen in hun oorlog tegen de Nazi’s zit er een man in het Witte Huis die het allemaal wel best vindt en beweert dat het heel belangrijk is voor de economie dat de Verenigde Staten zich niet mengen in een oorlog. Oh, en hij heeft ook nog een belangrijke Duitse onderscheiding op zak die ‘versierd’ is met hakenkruizen.
Hoofdpersoon Philip groeit op in een Joods gezin met een oudere broer, een vader, een moeder en een verweesde neef in een stad in New Jersey. Door zijn ogen maken we de invloed van het Lindbergh-presidentschap op het dagelijks leven mee. Deze stijl zorgt ervoor dat het boek niet te zwaar wordt, ook al zijn de gebeurtenissen ingrijpend en door de huidige situatie extra actueel. 
Een ijzersterke roman met een titel die op het moment zó van toepassing is dat iedereen het zou moeten lezen.

Read Full Post »

Welkom in het rijk der zieken-Hanna Bervoets

Keer op keer slaagt Hanna Bervoets erin om grote maatschappelijke thema’s aan te snijden in haar romans zonder daar zware kost van de te maken. Ook in ‘Welkom in het rijk der zieken’, haar meest recente werk.
‘Iedereen wordt geboren als burger van twee rijken’, schrijft Susan Sontag in Illness as Metaphor. ‘We zijn zowel burger van het rijk der gezonden als van het rijk der zieken. Hoewel we bij voorkeur alleen van het goede paspoort gebruikmaken, komt iedereen vroeg of laat in dat andere rijk terecht, al is het maar tijdelijk.’
Hoofdpersoon Clay komt onverwacht in het rijk der zieken terecht: na een bezoek aan een kinderboerderij krijgt hij hevige koorts en daarna chronische pijn. De medische wereld kan weinig voor hem doen, ook na de diagnose volgt er niet meer dan de ene na de andere vage cursus.
Zijn oude ‘zelf’ is hij kwijt en ook zijn relatie loopt op de klippen. De passages in het heden en het verleden, toen Nora er nog was, worden afgewisseld met fragmenten waarin Clay zich in het rijk der zieken bevindt, slepend met zijn eigen lichaam als Jezus met het kruis. Deze fragmenten zijn subliem in hun absurditeit, iets waar ik -als liefhebber van de romans van Rob van Essen- wel van houdt.
Thema’s in deze roman zijn de staat van het zorgsysteem (formuliertje halen, weer naar een ander loket, terug om een stempel te halen en dan weer eeuwig in de wachtruimte) en niet-progressieve (chronische) ziekten en het gebrek aan aandacht hiervoor. Een sterke roman met een flinke dosis surrealistische humor, ik weet het wel te waarderen.

Read Full Post »

Aan het eind van de dag-Nelleke Noordervliet

‘En intussen, terwijl ik mijn fiere idealen voor een rechtvaardige samenleving met zwarte koeienletters in mijn wapperende banier schreef en lange, doorwrochte stukken produceerde in ernstige kranten, siepelden mijn kinderen en mijn geliefden weg en liet ik ze gaan. Dat kwam niet door het werk. (…) Het gebeurde gewoon en ik weet nog steeds niet waarom of waardoor.’

Oud-politica en auteur van een aantal non-fictie bestsellers Katharina Mercedes Donker krijgt het verzoek om mee te werken aan haar biografie. Die biografie vindt ze niet zo nodig, maar als ze haar medewerking niet verleent kom ie er ook wel, dus misschien kan ze beter toch…
Het verzoek, en de kat-en-muis-achtige gesprekken met de (wel of niet) biograaf zorgen ervoor dat ze terugdenkt aan haar jeugd. Opgegroeid in een arbeidersgezin met een wrokkige vader die tegen de fascisten vocht in Spanje en vervolgens statenloos werd. Katherina, de weerspannige en briljante dochter die naar het gymnasium ging en vervolgens haar studie combineerde met werken in het volkscafé van haar oom en tante.
Maar ze blijft niet in Amsterdam: naar Parijs gaat ze, naar Barcelona, naar de DDR en naar Suriname. Ze wordt minister, moeder en feministisch boegbeeld. Maar dat wil niet zeggen dat alles gaat zoals het de bedoeling was. De mensen van wie ze echt gehouden heeft glippen haar door de vingers en wat is er nou eigenlijk van al die goede bedoelingen en idealen terecht gekomen?

Ik ben groot liefhebber van het werk van Nelleke Noordervliet en ook met ‘Aan het eind van de dag’ heeft ze weer een meeslepende roman geschreven. Hoofdpersoon Katherina Donker is een beetje een kreng, maar ik houd van haar. Ze is een vrouw waar je alleen maar groot respect voor kunt hebben: ze liep voorop in de tijd van Man Vrouw Maatschappij en Dolle Mina. Iemand die durfde en ver kwam. Maar wat blijft daar van over aan het eind van de dag?

Read Full Post »

The miniaturist-Jessie Burton

Het liefst lees ik boeken in de taal waarin ze oorspronkelijk geschreven zijn (daarom lees ik niet zo vaak werk van Russische auteurs, te veel gedoe ;)), maar in het geval van ‘The Miniaturist’ bleek dat niet zo slim. De auteur is namelijk Brits maar haar debuutroman speelt zich af in het Amsterdam van de Gouden Eeuw. De Gouden Eeuw die tijdens mijn studie historische letterkunde aan de UvA uitgebreid aan bod is gekomen (we zaten er letterlijk middenin). En dat gaat schuren.
Om te beginnen al omdat straatnamen half vertaald worden: Old Hooghstraat. Waarom niet Oude Hooghstraat, eventueel met een vertaling onderaan de pagina) of als het per sé moet Old Hooghstraat. En de Heren canal. Het is in het Nederlands zelfs één woord: Herengracht, thank you very much.
En bij het ontbijt eet de hoofdpersoon een stuk Gouda. Ik heb nog nooit zo’n honger gehad dat ik een stuk van een stad heb gegeten, jij wel? En als het dan om Goudse kaas zou moeten gaan, is het dan niet logischer dat men in Amsterdam Edammer eet?
En als het dan toch over Amsterdam gaat, ergens in het boek staat geschreven dat een vrouw iets roep met een schel plattelands-accent. Ik kan me echt geen enkel accent bedenken dat scheller is dan het Amsterdamse dus ik ben nu wel heel benieuwd waar die vrouw vandaan zou moeten komen.
Verder wordt er aan een jonge vrouw uit Assendelft uitgelegd dat het er in Amsterdam heel anders aan toe gaat dan in Engeland wat betreft de vrijheden die vrouwen hebben in het openbare leven. Het lijkt me volstrekt onlogisch dat een vrouw van 18 die nauwelijks haar eigen dorp uit is geweest bekender is met de mores in Engeland dan die in de hoofdstad van haar eigen land. Heeft de auteur hier te veel vanuit zichzelf gedacht wellicht?
Ik deed mijn best om me over die slordigheden en culturele onjuistheden te zetten en me te concentreren op dit verhaal over Petronella Oortman, eigenaresse van het poppenhuis dat in het Rijksmuseum te zien is. Het zit een beetje tussen een suspense-novel en een (slordige) historische roman in. Wat dat betreft is het te vergelijken met andere populaire titels als Tulip fever en Girl with a pearl earring, vlot geschreven en spannend. Al blijven er bij The Miniaturist wel heel veel losse eindjes over en wordt alle opgebouwde spanning maar matig ingelost.

 

Read Full Post »