Vanmorgen werd de shortlist van de Women’s Prize for Fiction bekendgemaakt. Restless Dolly Maunder staat erop, the Maiden helaas niet, the wren, the wren wèl. Anne Enright is een naam die me heel bekend voorkwam en waarvan ik dus dacht al veel gelezen te hebben. Dat bleek niet waar te zijn, ik had alleen een bundel korte verhalen van haar hand gelezen, maar het staat vrij prominent in mijn kast, vandaar dat ik de naam waarschijnlijk heel vaak (onbewust) gezien heb. ‘the wren, the wren’ vond ik een mooie roman die me deed denken aan het werk van Sally Rooney. Wellicht vanwege het Ierse decor, maar waarschijnlijker nog vanwege de eenzaamheid van de sympathieke hoofdpersonen. Nell is de kleindochter van een beroemde dichter, die ze echter nooit gekend heeft. Zelf schrijft ze ook, maar dan als ghostwriter voor een influencer (of beter gezegd, diens hond). In haar vrije tijd verdiept ze zich in de gedichten van haar opa, op wie ze schijnt te lijken. Nells moeder heeft de poëet Phil McDuragh wel gekend, tenminste, in haar kinderjaren want in haar herinnering was hij ineens weg. Later was er ineens een tweede echtgenote in de Verenigde Staten, wat volgens de Ierse wet helemaal niet kon want hij was nog met zijn vorige vrouw, Carmels moeder, getrouwd. Hoe valt zijn plotselinge vertrek te rijmen met de gedichten die hij over haar en haar moeder schreef? Wie is hij echt? De man die hartstochtelijk kan houden van, of de afwezige man die in een interview terloops zegt dat zijn huwelijk geen stand hield omdat zijn vrouw ‘helaas ziek werd’? Een aanrader voor lezers die van poëzie houden (de hoofdstukken worden afgewisseld met gedichten) en voor iedereen die de hele shortlist van de Women’s Prize for Fiction wil lezen (ik!).
Deze week weer een titel van de longlist van de Women’s Prize for Fiction. Het heeft een prachtig omslag, met op het oog allemaal fijne en mooie dingen: pauwen, ananassen, een jonge vrouw met een lila jurk en een witte cape en bloemen die langs een soort pergola klimmen. Pas als je het boek gelezen hebt begrijp je hoe wrang al die elementen zijn. Aanvankelijk lijkt het verhaal slechts één hoofdpersoon te hebben, een jonge lady met de naam Christian die er in 1679 van wordt beschuldigd haar oom te hebben vermoord. Ze wordt opgesloten in de Tolbooth Jail in Edinburgh. Hoe is ze daar toch terechtgekomen? Nog geen jaar geleden was ze een onschuldige jonge pasgetrouwde vrouw. Had ze echt een affaire met haar oom? Langzaamaan ontvouwt zich het verhaal, afgewisseld met sensationele krantenberichten over de murderess and adulteress en maken we kennis met Violet, een jonge vrouw die aan de andere kant van de sociale ladder staat. Ooit leefde ze op straat, nu woont ze in een pleasure house waar ze niet het meest gewilde meisje is, totdat een rijke man zijn oog op haar laat vallen.
Deze op ware feiten gebaseerde roman wist me van begin tot eind te boeien en nam me weer mee naar het prachtige Edinburgh. Een zeer sterk debuut dat wat mij betreft door mag naar de shortlist.
De longlist van de Women’s Prize for Fiction is bekend en ik heb een aantal titels die me aanspraken gelijk besteld in de hoop (in ieder geval een deel van) de shortlist te hebben gelezen voordat de winnaar bekend wordt gemaakt. in het filmpje dat op Instagram staat worden de geselecteerde titels geïntroduceerd door de juryleden. De eerste titel, besproken door mijn girlcrush Indira Varma, sprak mij meteen aan: ‘Restless Dolly Maunder’. Ik duik graag in boeken zonder er van tevoren al te veel over te weten, dus ik wist alleen dat de hoofdpersoon rusteloos was en dat het een historische roman betrof. Dus ik verwachtte wereldreizen (eventueel in een luchtballon). Maar niets was minder waar: Dolly Maunder is de dochter van een boer en groeit op als één van de vele kinderen op een boerderij in Australië. Het is dat er een leerplicht is, anders had ze al op veel jongere leeftijd haar dagen in de keuken gesleten om brood te bakken voor de arbeiders. Maar die leerplicht ìs er, en daarom weten we, Dolly zelf en de lezers, dat ze buitengewoon intelligent is. De slimste van de hele school. Maar wat heeft ze eraan als haar tyrannieke vader haar niet door wil laten leren? Wat zijn haar opties, als jonge vrouw in de fin du siècle? Als lezer proef je het verlangen naar meer, voel je de rusteloosheid van Dolly. De teleurstelling als haar hoop op meer geen werkelijkheid wordt. Maar Dolly is veerkrachtig en weet iets te maken van het leven waar ze zelf niet voor gekozen heeft. Nadat ik de roman uit had heb ik direct twee andere titels van dezelfde auteur besteld. ‘Restless Dolly Maunder’ is mijn favoriet van de boeken die ik tot nu toe heb gelezen dit jaar.
Mijn influencer voor deze titel was nu eens niet Oprah Winfrey of Reese Witherspoon, maar gewoon de mijnheer die hier in huis woont. Hij had de titel in de boekenkast van onze favoriete boekwinkel zien staan en het gelijk op zijn e-reader gezet. Zelf heb ik natuurlijk wel een fysiek exemplaar gelezen. Echtgenoot A. had de titel zien staan in de fantasy kast van de boekhandel, zelf zou ik het eerder omschrijven als historische fictie met magisch realistische elementen. De roman heeft twee point of view characters: Anna, een vrouw van stand (en arts) die in 1662 wegens onduidelijke redenen door de koning verbannen is naar een eiland ten noorden van het noordelijkste puntje van Noorwegen, en Ingeborg, het middelste kind van een visser en een strenge moeder. Ingeborg is dol op haar broer en haar jongere zusje en doet alles wat ze kan om ervoor te zorgen dat ze niet al te veel honger hebben, ook als haar vader verzwolgen wordt door de zee.
De roman is gebaseerd op historische documenten waarin de heksenvervolgingen van Noorwegen zijn vastgelegd. Vrouwen werden naar het eiland Vardø gebracht waar ze werden verhoord en gemarteld. Anya Bergman heeft, aan de hand van namen die bewaard zijn gebleven, karakters geschapen die symbool staan voor al die vrouwen uit de geschiedenis die iets te slim waren, te eigengereid waren, te knap, te luidruchtig of niet in staan hun mening voor zich te houden. Vrouwen die gebrandmerkt werden als ‘heks’. Eén personage zal me bijblijven, dat van Mare. Een jonge vrouw met compassie voor anderen die kan communiceren met dieren en niet bang is om haar kracht te laten zien. ‘All we have to do is show our power.’
Het komt niet vaak voor dat ik het werk van een witte mannelijke auteur bespreek. Op mijn blogpagina besteed ik expres vooral aandacht aan werk van vrouwelijke schrijvers en auteurs van kleur, juist omdat daar in de traditionele media minder aandacht voor is. Maar begin dit jaar ben ik lid geworden van de Bookclub van het vegan café bij mij in de buurt en het eerste boek dat we samen hebben gelezen is ‘Prophet Song’, de winnaar van de Booker Prize 2023. Op basis van het omslag en het feit dat de roman de presigieuze prijs heeft gewonnen, had ik verwacht dat het een zware dobber zou worden. Niet iets waar ik per sè op zat te wachten want tien dagen voor de bijeenkomst van de leesclub was ik geopereerd. Maar ik zag er erg naar uit om lid te zijn van een leesclub, dus ik had mezelf een schema opgelegd met een minimum aantal bladzijden die ik per dag moest lezen. Maar dat was nergens voor nodig: het onderwerp was zwaar maar de roman zelf toegankelijk. De vrouwelijke hoofdpersoon is sympathiek en geloofwaardig, niet iets wat elke mannelijke auteur voor elkaar krijgt. Eilish Stack is een wetenschapper, moeder van vier kinderen waarvan de oudste een adolescent is en de jongste nog een baby. Op een avond staan er twee leden van de GNSB, de recent opgerichte Ierse Geheime politie, voor de deur: ze komen voor haar man omdat hij lid is van de vakbond voor leraren. Om niet nader genoemde redenen is de noodtoestand in het land uitgeroepen waardoor de rechtstaat niet meer is wat de burgers gewend waren. Basisrechten zijn geschrapt en het land vervalt in chaos. Eilish probeert wat rest van haar gezin te beschermen en bij elkaar te houden als haar man verdwijnt.
Zelden heb ik een boek in handen gehad waar zoveel zorg aan de buitenkant is besteed: een motief van Delfts blauwe tegeltjes op snede en voor het omslag heeft de auteur zelf een kunstenaar in de arm genomen die op basis van een beschrijving een olieverfschilderij heeft gemaakt van een personage. Jammergenoeg is er minder aandacht besteed aan de inhoud. En dan bedoel ik niet het verhaal zelf, dat is net zo mooi als ik van andere romans van Ann Patchett gewend ben, maar de zinsloop en, doodeenvoudig, het typewerk. Soms ontbreekt er een woord in een zin of staat er een letter te veel in een woord. Dat kàn een keer gebeuren, ook als er vele ogen over een tekst heen zijn gegaan, maar in dit boek kwam het een keer of 5, 6 voor. En als je, zoals ik, een boek in een dag of 3, 4 uitleest, dan is het meer dan één keer per dag dat je een zin drie keer opnieuw leest omdat je brein registreert dat er iets niet klopt. Heel erg jammer want het haalt je uit het verhaal dat, zoals gezegd, erg mooi is. Point of view character Danny woont samen met zijn oudere zus Maeve en hun vader in een monumentaal huis in Pennsylvania. Het wordt ‘The Dutch House’ genoemd omdat het ooit toebehoorde aan een welgestelde Nederlandse familie van wie de portretten nog steeds aan de muur hangen, naast de met Delftsblauwe tegeltjes versierde schouw. Hun moeder heeft zich nooit thuis gevoeld in het huis en verdween toen Danny jong was. Hoewel hij nog een vader had en het huis werd bestierd door twee zussen die kookten en wasten en dol waren op de kinderen, is zijn zus Maeve altijd de belangrijkste persoon in zijn leven geweest. Als op een dag hun vader een nieuwe, jonge vrouw mee naar huis neemt raken ze hem, en het huis, steeds meer kwijt. Maar ze hebben elkaar en hun herinneringen, als blijft dat huis een grote rol spelen in hun leven. Zoals altijd weet Ann Patchett een mooi verhaal te vertellen dat blijft boeien en waarin je alles dat gepresenteerd wordt voor waar aanneemt. Maar ik weet nog steeds niet hoe ik dat huis voor me moet zien: een trapgevel als een grachtenpand? Een ‘buiten’ in de stijl van het Mauritshuis? Een jaren ’30 doorzonwoning of een Rietveld huis? Maar misschien doet dat er ook niet toe.
Als Oprah je advies geeft, dan volg je dat gewoon op. Dus kocht en las ik ‘Hello Beautiful’, een boek dat de media personality selecteerde voor haar Book club. Ik wist niets van de auteur, Ann Napolitano, maar kwam er later wel achter dat ik een ander boek van haar, Dear Edward, in Bookazine-vorm op mijn stapel heb liggen. ‘Hello Beautiful’ volgt het leven van drie personages die nauw aan elkaar verwant zijn (later komt daar een vierde point of view character bij). Eerst maken we kennis met Walter, een jonge man die opgroeit bij getraumatiseerde ouders die geen contact met hem kunnen maken. Hij stort zich op basketbal en de natuur helpt hem een handje: hij wordt lang en is intelligent waardoor hij inzicht heeft in het spel. Hierdoor krijgt hij de kans om te studeren en zijn sport te beoefenen. Aan de universiteit leert hij Julia kennen, de oudste van de vier Padavano-zussen, vier versies van dezelfde vrouw: klein van stuk met donker krullend haar. Julia is de planner, degene die weet wat goed is voor iedereen en recht op haar doel af gaat. Sylvia is de lezer en dromer die wacht op haar grote liefde, haar Gilbert Blythe of Laurie Laurence (of Friendrich Bhaer?). Als vanzelf wordt William opgenomen in het gezin waarin altijd wel iets aan de hand is, waar alle dochters door hun vader worden begroet met een welgemeend ‘hello beautiful’.
‘Hello Beautiful’ is een sfeervolle roman die is bedoeld als een ode aan de klassieker ‘Little Women’ maar me qua sfeer meer deed denken aan ‘A tree grows in Brooklyn’ (ook al speelt de roman van Ann Napolitano zich voornamelijk af in Chicago). Ik hou van basketbal, van kunst en van literatuur dus ik had weinig moeite om me in te leven in de personages. Mijn enige punt van ergernis was een typisch USA-cultuur dingetje: een kind steevast omschrijven als ‘the baby’. Alsof het een levenloos object is zoals ‘de tafel’. En zelfs in dat geval vind ik het al afstandelijk, als het je eigen tafel is zeg je ‘mijn tafel’. ‘The baby’…dat kind heeft een naam. En als het ouder is dan een jaar is het ook geen baby meer… Rare lui, die Verenigde Statenaren.
Tijdens mijn vakantie in Schotland kocht ik een boek dat me door het algoritme van Waterstones werd aangeraden, iets met ‘witch’ in de titel. Eenmaal weer thuis zag ik op GoodReads een boek met een heel mooi omslag voorbij komen. Ook iets met ‘witch’ in de titel. Toen ik ze beide in huis had realiseerde ik me dat ik gelukkig niet twee keer hetzelfde boek had gekocht maar dat ik wel kort na elkaar twee boeken van dezelfde, voor mij onbekende, auteur had aangeschaft. Ik begon met het ‘oudste’: ‘The witch’s Heart’. Ik pakte mijn nieuwste boekenlegger, met Loki erop, en een Loqi tote om het boek in te bewaren als ik even niet aan het lezen was, en begon met lezen. Al snel bleek dat Loki één van de hoofdpersonen was…freeky... Hoofdpersoon van het verhaal is Angrboda: de moeder van een aantal van Loki’s kinderen. Maar is zij wel Angrboda…of is Angrboda slechts één van haar identiteiten? Haar verhaal begint waar dat van vele vrouwen eindigde: bij een verbranding. Een straf die haar door Odin is opgelegd omdat zij niet al haar geheimen met hem wilde delen. De vrouw die ze was: Gullveig, verbrandt maar wordt herboren. Bijna geheel intact. Ze heeft alleen geen hart. Tot er een vreemde man komt, een giant, die haar niet alleen laat lachen maar haar ook haar hart teruggeeft. Met een vrouw die misschien in een eerder leven de moeder van alle wolven was en een genderqueer shape-shifting soort-van-godheid als hoofdpersonen is ‘The Witch’s Heart’ een aanrader voor iedereen die houdt van magische romans zoals Madeline Miller’s Circe.
Kim in de pen blogt 