De mijnheer hier in huis speelt De slimste via de app, want dat moet van Philip. Als de mijnheer een ronde heeft gedaan stelt hij de vragen aan mij om te zien of ik wel wist wat hij fout had (niet altijd, maar vaak wel).
‘Wie was de ontdekker van DNA?’
‘Een vrouw’, zeg ik. ‘Maar het antwoord is ongetwijfeld de naam van een of andere vent die er met haar onderzoek vandoor is gegaan.’
‘Uhhhhh… Als jij het zegt, ongetwijfeld.’
Mijn man is verstandig en zou hopelijk ook geen goede sier maken en een Nobelprijs krijgen voor het werk van zijn (vrouwelijke) collega. De naam van de ‘pikkedief’ (een woord dat ik mezelf onlangs tegen een ekster hoorde zeggen die de eerste rijpe aardbei uit mijn tuin opat, geen idee waar ik het woord vandaan haalde maar ik moest lachen om mezelf en om die ekster) die dat wel deed, was me ontschoten, maar die is ook niet zo belangrijk. Rosalind Elsie Franklin, die naam moeten we onthouden.
De Britse Rosalind Elsie Franklin werd in 1920 geboren in Londen als dochter van bankier Ellis Franklin en zijn echtgenote Muriel Frances Waley. De meisjesschool die ze bezocht had als één van de weinigen een natuur- en scheikunde curriculum en op 15-jarige leeftijd besloot Rosalind dat ze onderzoeker wilde worden en daartoe een opleiding aan Cambridge wilde volgen. Haar vader was er zeer op tegen en wilde dat ze maatschappelijk werk zou gaan doen. Maar…ze was al geslaagd voor het toelatingsexamen, een tante zegde toe dat ze de kosten voor de opleiding van haar nichtje zou betalen én…Rosalinds moeder stond vierkant achter haar.
Ze studeerde in 1941 af en promoveerde op onderzoek naar de poreusheid van steenkool met heliumpoeder. Een onderzoek dat bijdroeg aan het produceren van goede gasmaskers die men tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruikte.
Tussen 1945 en 1948 werkte ze in Parijs waar ze de techniek van de röntgendiffractie van de kristallografie leerde, iets wat later zeer van pas kwam toen ze onderzoek ging doen naar de structuur van DNA. Tijdens dat onderzoek zorgden ‘onduidelijkheden over de verantwoordelijkheden’ voor onmin tussen Rosalind Franklin en Maurice Wilkins. Het kan aan mij liggen (waarschijnlijk niet) maar ik moest denken aan een aflevering van ‘Never have I ever’ waarin de briljante Kamala, als enige vrouw in een laboratorium, wel even de beakers mag afwassen. Ik stel me zo voor dat Rosalind Franklin misschien even koffie mocht halen voor Maurice Wilkins en dat ze hem toen vertelde waar hij die koffie steken kon, of zoiets.
Vervolgens hield ze haar ontdekking, dat DNA een helix-structuur heeft, lekker voor zichzelf. Maar Williams ‘vond’ (of: stal?) één van haar (zeer scherpe en goede) foto’s en dokterde aan de hand van die foto uit dat DNA een dubbele helix-structuur moet hebben.
Ze vertrok en mocht zich nooit meer met DNA bezighouden en overleed in 1958 op 37-jarige leeftijd. Drie jaar later werd er een Nobelprijs voor de geneeskunde toegekend aan het team dat de structuur van DNA in kaart had weten te brengen: Watson, Crick en Wilkins… Nu is het zo dat Nobelprijzen niet postuum worden toegekend, maar de naam Rosalind Franklin is vakkundig onder het tapijt gemoffeld. Net zoals die van vele vrouwen in de wetenschap of eigenlijk van de gehele geschiedenis.
Aan die Nobelprijs valt weinig te doen, maar wellicht kan de app van de slimste worden aangepast met een disclaimer? ‘Pas op, het antwoord bevat misogynie en een witte mannen centrisch wereldbeeld’.
En elke keer als je tot de ontdekking komt dat je een witte man hebt onthouden en een vrouw vergeten hebt, zeg dan zo vaak als nodig dit gebedje:
Wees gegroet Aletta Jacobs, vol van idealen
Gij zijt het lichtend voorbeeld voor alle vrouwen
Gezegend is ons algemeen kiesrecht en het recht op educatie
Voor nu en in de eeuwigheid
Kim in de pen blogt 