Net als zo’n beetje iedereen die HBO heeft (en een paar semi-criminelen die weten hoe je illegaal moet downloaden) kijken we The Last of Us. Maak je geen zorgen, ik zal hier niet gaan spoileren, maar mocht je er niets over willen lezen totdat je ‘bij’ bent: dit gaat over aflevering 4.
In The Last of Us wordt een nurkse man opgezadeld met de 14-jarige Ellie. Zij moet ergens naartoe worden gebracht en hij is de enige die dat kan doen. Hij heeft daar geen zin in, maar hij heeft het beloofd. En Ellie, die heeft een moppenboekje gevonden. Erger nog: het is een boek met puns, woordgrappen. Het soort grappen dat ik op dagelijkse basis spui en waar mijn man vooral om moet huilen. We kenden elkaar nog maar een paar weken toen hij een zak kadetjes uit zijn handen liet vallen en ik vroeg ‘Oh, heb je vloerbrood gekocht?’ Hij wilde weglopen, maar we waren in zijn huis.
Ik moest daar weer even aan denken toen Ellie aan Joel vroeg: ‘What did the mermaid wear to her math class?’
‘Een staartdeling!’, riep ik vanaf de bank.
Dat was natuurlijk niet het antwoord in het Engels….’an algae bra!‘ moest het zijn. En ik weet niet meer waar ik harder om moest lachen, dat antwoord of het vermoeide gezicht van Joel (na nog een flauwe mop zegt hij tegen Ellie ‘feel free to wait in the truck’). Nadat we de hele aflevering hebben gekeken ben ik toch nieuwsgierig wat mijn collega-vertalers hebben gedaan. Moppen en uitdrukkingen zijn het leukst om te vertalen. Tenminste, als je van de Nederlandse taal houdt. Steeds vaker worden voor vertaalopdrachten native speakers Engels gevraagd, maar ik zie daar de logica niet van: als je een mooie tekst in het Nederlands moet maken dan is het toch handig als de vertaler alle Nederlandse spreekwoorden en uitdrukkingen kent en die in de nieuwe tekst gebruikt in plaats van een Engels spreekwoord woord voor woord te vertalen?
Dus ik keek het moppenboekfragment nog een keer, maar dan met Nederlandse ondertiteling. En wat werd het: ‘Wat droeg de meermin {sic} naar de wiskundeles?’
‘Een algen-beha!’
Op zich past het onbewogen gezicht van Joel hier wel heel goed bij, want in deze ‘vertaling’ is het niet eens een grap meer. Technisch gezien is de vertaling juist: de woorden zijn vertaald maar de betekenis is verloren gegaan. Daarom zou ik HBO het advies willen geven om de volgende keer een Nederlandse taal-nerd naar de vertaling te laten kijken. Of gewoon een autist met een voorliefde voor woordgrappen.
Kim in de pen blogt 