Eens…maar nooit weer?

‘Oh ja, dit is weer nieuw…’, zegt de mijnheer. Aan zijn toon hoor ik dat hij hoop dat dit nieuwe snel dezelfde kant op gaat als ‘toppie joppie’ en ‘goeiesmorgens’, namelijk het verdomhoekje van de taal in. Via What’s app heeft hij overleg met een collega over de stoelen in het vliegtuig dat ze binnenkort gaan nemen.
De collega beweert dat de middelste rij in het vliegtuig uit drie stoelen bestaat. De mijnheer zegt dat het er vier zijn en voegt een fotootje bij ter illustratie.
‘Eens!’ reageert de collega.
Dat is niet eens een zin, dat ‘eens’. Eens! Wat eens? Eens gegeven blijft gegeven? Eens maar nooit weer?
Waarschijnlijk bedoelt hij ‘ik ben het met je eens’, maar dat klopt niet. Je kunt het niet eens zijn met een feit. Als ik zeg ‘Haarlem is de hoofdstad van Noord-Holland’, dan is ‘ik ben het met je eens’ een hele rare reactie want het is logischerwijs onmogelijk om het ermee oneens te zijn.
Volgens mij is dat ‘eens’ een soort ‘oh ja, je hebt gelijk’ voor mensen die er egotechnisch niet toe in staat zijn om dat te schrijven of te typen.
Wie het daarmee eens is mag zijn vinger opsteken of gewoon ‘eens!’ typen, dat is in dit verband namelijk wel taalkundig correct. 

Read Full Post »

Nieuwnederlands

Omdat ik ooit Historische Letterkunde studeerde kan ik heel wat vormen van de Nederlandse taal lezen. De krullerige onderschriften bij schilderijen uit de Gouden of eerdere eeuwen kan ik vaak zonder veel moeite ontcijferen. Maar laatst las ik een zin die me toch wat hoofdbrekers bezorgde. Hij begon zo: ‘Men dochter der school…’
Voor wie denkt dat ik deze tekst in een obscuur werkje uit de duistere middeleeuwen las, ik moet u uit de droom helpen: het stond op Facebook.
Na diep nadenken besloot ik dat de vrouw in kwestie wílde typen ‘M’n dochter d’r school’, maar door het ‘der’ doet de zinsnede sterk denken aan de naamvallen die in het Nederlands alleen nog maar te horen zijn in plechtstatige zinnen als ‘bij het vallen der avond.’ Moest u ook gelijk aan Couperus denken?
Ik hoop dat vrouwen als deze moeder snel leren hoe ze een apostrof moeten gebruiken want ik vind dit Nieuwnederlands moeilijker te lezen dan Middelnederlands.

Read Full Post »

Dat kan korter

Ik moet de laatste tijd steeds vaker denken aan dit fragment waarin presentator Maxim (voor generatiegenoten van mij: die ene van Rembo en Rembo) een man dwingt om een stuk antiek steeds korter te beschrijven totdat de man uit wanhoop alleen nog maar ‘Mand!’ roept. Voor de televisie moet namelijk alles kort.
Geschreven taal ziet er tegenwoordig ook steeds meer uit als televisie: alles moet kort. Wie schrijft er nou nog ‘kinderen’? ‘Kids’ (braak-woord) is veel korter. En de afkortingen vliegen je om de oren. Dat schrijft misschien korter maar voor de ontvanger is het regelmatig puzzelen. Vooral omdat afkortingen meerdere dingen kunnen betekenen. Als iemand FML schrijft reageer ik altijd met Feed My Lama. Puur en alleen om hén eens verward naar een schermpje te doen staren.
‘Korter’ zou een verklaring kunnen zijn voor de populariteit van het Engels. In sommige gevallen is het dat echter niet. Zo zeggen we in Nederland ‘coloscopie’ als we een darmonderzoek bedoelen, in het Engels heet het colonoscopy. Toch hoor ik de vernederlandste versie van die laatste steeds vaker. Zonde van je tijd. Zo is de Nederlandse term ‘narcisme’ ook korter dan het Engelse narcissism. 
Conclusie: spreek maar gewoon je moerstaal wel zo lekker duidelijk en kort. Oh, dat is natuurlijk veel te lang…moerstaal, lekker kort! 

Read Full Post »

Peper of kruid.

Nu die éne kwestie rondom Sint Nicolaas toch wel beslecht lijkt te zijn (hoewel ik van mening ben dat er aan de Pieten in Haarlem nog wel het één en ander gemoderniseerd kan worden, zelden zulke donkere schmink gezien), vind ik het tijd om een andere aan te kaarten. Een kwestie waar ik me al jarenlang aan erger:  alle noten worden op één hoop gegooid. Of gestrooid, zo u wil.
De goedheiligman en zijn vrienden hebben de beschikking over twéé soorten noten. De kruidnoten worden gemaakt van hetzelfde deeg als de speculaasjes, zijn oververtegenwoordigd, kraken als men er op bijt en ik vind ze…mèh. Slechts met een laagje chocola eromheen kan ik er enig enthousiasme voor opbrengen, maar die duurt ook niet langer dan een (kinder) handjevol.
De pépernoten worden gemaakt van hetzelfde deeg als de taai-poppen, hebben een lichte anijssmaak en zijn het tegenovergestelde van knapperig (taai dus, maar dat spreekt voor zich). Deze vind ik dus wél lekker.
Maar het gros van de mensen zegt doodleuk dat ze ‘pepernoten’ hebben, daar word ik blij van, maar dat blijken dan kruidnoten te zijn. Dus vraag ik nu maar ter verduidelijking ‘échte pepernoten?’ maar dat snapt men niet altijd. Oh jij bedoelt van die hondenbrokken, zeggen ze dan. Nou, die hondenbrokken, dat zijn dus echte pepernoten. En voor minder ga ik door dit hondenweer niet naar buiten. 

Read Full Post »

Zoeken en vinden

Laatst had ik het met een Ampzing-collega over mijn ergernis omtrent de uitvinden-trend: bijna iedereen die geïnterviewd wordt door bladen verteld dat ze op een bepaald moment in hun leven iets gingen ‘uitvinden’. Maar als je dan verder leest blijkt dat ze alleen maar iets gingen uitZOEKEN.  Blijkbaar is het overnemen van onnodige Engelse leenwoorden niet genoeg, de Nederlander gaat nu ook Engelse termen (to find out) verkeerd vertalen en vervolgens (verkeerd) gebruiken.
‘Terwijl je’, zegt mijn collega, ‘in elke zoekmachine het verschil kan zien. In de Engelstalige staat er ‘find’ en in de Nederlandstalige ‘zoek”.
Juist, dat is het dus, we weten het verschil tussen zoeken en vinden niet meer. En ik heb gelijk zo mijn verdenken over hoe die verwarring is ontstaan….het is de schuld van mannen. Die weten volgens mij het verschil tussen zoeken en vinden niet; hoe vaak heb ik er nu al één horen zeggen ‘Ik kan mijn portemonnee/sleutels/de paracetamol niet vinden.’ terwijl het begeerde object voor hun neus lag? Schatje, je bedoelt ‘Ik kan niet zoeken.’ 

Read Full Post »