Against English

Dat is een rare titel voor een blogpost van een Anglofiel en vertaler. Ik heb ‘m dan ook niet zelf verzonnen: het is de titel van een verzameling essays met als ondertitel ‘Pleidooi voor het Nederlands’. En daar kan ik me nou prima in vinden. Want hoe mooi ik het Engels ook vind, ik wil het Nederlands niet kwijt. Sommige dingen zijn gewoon mooier in het Nederlands en tweetalig zijn vind ik een verrijking.
Ik ben dus wèl van mening dat kinderen al van jongs af aan wat Engels moeten leren (van iemand die de taal gòed spreekt, niet van een boomer die een methode Engels in handen geduwd heeft gekregen en maar iets gaan doen in eigen steenkolen-accent), maar vind ook dat er meer aandacht moet zijn voor de scheiding van de twee talen.
Het is vanzelfsprekend dat er Engelse woorden in een Nederlandstalige tekst sluipen, maar ik pleit ervoor om die schuin te drukken zodat duidelijk is dat het een leenwoord betreft.
Nog beter zou het zijn als uitgevers anglicismen uit manuscripten gaan vissen. Zo las ik onlangs in de nieuwste roman van Niña Weijers over ‘een bord dat zegt fermé‘. Als lezer zie ik dan Efteling-achtige taferelen voor me van een bord dat in de leer is geweest bij Holle Bolle Gijs en hardop zegt: ‘Cette piste est fermé, merci’. In het Nederlands is het ‘Een bord waarop fermé staat’, ‘a sign that says closed‘ is Engels.
Mijn ergernis over het gebruik van ‘uitvinden’ terwijl ‘uitzoeken’ bedoeld wordt speelt me inmiddels dagelijks parten, maar het toppunt van verwarring las ik zelfs in een boek van Hanna Bervoets. Als iemand het heeft over een ‘zelfbewuste jongere’ dan denk ik aan Chris uit oogappels, die in zelfgemaakte kleding naar school gaat en zich geen bal aantrekt van wat de rest van de klas daarvan vindt. Of aan zijn stiefzusje Hansje die zelf een inzamelingsactie voor de Voedselbank op touw zet. Maar Bervoets schrijft over ‘schuchtere zelfbewuste glimlachjes’ .
Hoe kun je schuchter en zelfbewust tegelijk zijn? Ze is hier duidelijk in de war met self conscious, waarvan de betekenis juist het tegenovergestelde is van zelfbewust: timide, ongemakkelijk, verlegen. We hebben er in het Nederlands niet echt een directe vertaling voor (wie weet zegt dat wel iets over onze volksaard). Maar als je er ineens een woord met een andere betekenis voor gaat gebruiken…daar ben ik against.

Read Full Post »

Eens…maar nooit weer?

‘Oh ja, dit is weer nieuw…’, zegt de mijnheer. Aan zijn toon hoor ik dat hij hoop dat dit nieuwe snel dezelfde kant op gaat als ‘toppie joppie’ en ‘goeiesmorgens’, namelijk het verdomhoekje van de taal in. Via What’s app heeft hij overleg met een collega over de stoelen in het vliegtuig dat ze binnenkort gaan nemen.
De collega beweert dat de middelste rij in het vliegtuig uit drie stoelen bestaat. De mijnheer zegt dat het er vier zijn en voegt een fotootje bij ter illustratie.
‘Eens!’ reageert de collega.
Dat is niet eens een zin, dat ‘eens’. Eens! Wat eens? Eens gegeven blijft gegeven? Eens maar nooit weer?
Waarschijnlijk bedoelt hij ‘ik ben het met je eens’, maar dat klopt niet. Je kunt het niet eens zijn met een feit. Als ik zeg ‘Haarlem is de hoofdstad van Noord-Holland’, dan is ‘ik ben het met je eens’ een hele rare reactie want het is logischerwijs onmogelijk om het ermee oneens te zijn.
Volgens mij is dat ‘eens’ een soort ‘oh ja, je hebt gelijk’ voor mensen die er egotechnisch niet toe in staat zijn om dat te schrijven of te typen.
Wie het daarmee eens is mag zijn vinger opsteken of gewoon ‘eens!’ typen, dat is in dit verband namelijk wel taalkundig correct. 

Read Full Post »

Fluent American

One of the most challenging things about spending some time in the United States, is communicating with its people. Some of them don’t speak very good English.
For example, I was having dinner on the terrace of a Mexican restaurant in a small city in Silicon Valley. After drinking a bottle of Voss water (another challenge: tap water tastes either of swimming pool or has a medicinal aftertaste) I stood up and asked the waitress where I could find the toilets. She looked at me with a puzzled expression on her face.
I was tempted to elaborate: ‘You know, the loo, the bog, the john, the crapper…?’ But I didn’t think it would help very much. So I just waited for her to connect the dots. ‘You mean the restroom?’
Well no, I don’t need a rest, I have just been sitting on my arse drinking water in the Californian sunshine. What I need is a wee. Or do I just look a lot more jetlagged than I thought I did?
But I decided to just nod. After all, in Canada they call it the washrooms. Which makes more sense then restroom, but still. If someone told me they wanted to wash their hands I would give them hand sanitizer, not point them to the privy (the loo, the bog, etc.).
When I went in again after our meal I was tempted to ask the question again, just to mess with her (petty, I know, and I didn’t). But this time I would do it in Spanish: ¿Dónde están los servicios por favor? It was a Mexican restaurant after all. But I don’t think it would have made much of a difference. 

Read Full Post »